«ΤΗ ΜΕΡΑ ΠΟΥ ΣΤΕΡΕΨΕ Ο ΛΑΔΩΝΑΣ» Κριτική παρουσίαση από τον Κωνσταντίνο Νικολόπουλο

«ΤΗ ΜΕΡΑ ΠΟΥ ΣΤΕΡΕΨΕ Ο ΛΑΔΩΝΑΣ» ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΧΡΥΣΑΣ ΛΥΚΟΥΔΗ    Κριτική παρουσίαση από τον Κωνσταντίνο Νικολόπουλο-Καμενιανίτη Λογοτέχνη,...

«ΤΗ ΜΕΡΑ ΠΟΥ ΣΤΕΡΕΨΕ Ο ΛΑΔΩΝΑΣ» ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
ΧΡΥΣΑΣ ΛΥΚΟΥΔΗ
   Κριτική παρουσίαση από τον Κωνσταντίνο Νικολόπουλο-Καμενιανίτη Λογοτέχνη, Συγγραφέα, τ. Αντιπρόεδρο Ενώσεως Ελλήνων Λογοτεχνών & Αντιδήμαρχο Πολιτισμού στον τ. Δήμο Αροανίας Καλαβρύτων. 
   Λάδωνας, μυθικό-μυστηριακό ποτάμι από την αρχαιότητα, που συνεχίζει μέχρι σήμερα να περικλείεται με μυστήριο και μεγαλείο.
   Οι αρχαίοι Αρκάδες είχαν θεοποιήσει τον ποταμό και υποστήριζαν ότι ήταν γιος του Ωκεανού και της Τηθύος. Επίσης ως κόρες του αναφέρονται οι νύμφες Δάφνη και Μετώπη. Κατά τη μυθολογία, στα νερά του πλύθηκε για να καθαρθεί μετά από μια ακούσια ένωσή της με τον Ποσειδώνα η θεά Δήμητρα ενώ στις όχθες του κυνηγούσε η Άρτεμις. Κοντά στο ποτάμι περιφερόταν κάποτε και ο Πάνας και εκεί είδε και αγάπησε την νύμφη Σύριγγα και άρχισε να την κυνηγά. Ο Λάδωνας θέλησε να την βοηθήσει και τη μεταμόρφωσε σε καλαμιές. Τότε ο Πάνας έκοψε μερικά καλάμια και ενώνοντάς τα έφτιαξε την Σύριγγα μουσικό όργανο που χρησιμοποιούσε μόνο αυτός.
   Σ αυτό το μυθικό ποτάμι αποφάσισε να πραγματευτεί το μυθιστόρημά της η Χρύσα Λυκούδη, αποτυπώνοντας τον εσωτερικό της πλούσιο πνευματικό διάκοσμο και το μεγαλείο της ψυχής της, με γλαφυρότητα και εκφραστική πληρότητα στο άκρως πετυχημένο βιβλίο της με τον τίτλο, «Τη μέρα που στέρεψε ο Λάδωνας» Η ψυχοκόρη. 
   Η ίδια πέρασε τα παιδικά της χρόνια, στο κοντινό στις πηγές του Λάδωνα χωριό τη Λυκούρια Καλαβρύτων. Οι άνθρωποι, η αγάπη τους, ο μυθικός τόπος, το στέρεμα του Λάδωνα, η ιστορία και οι ομορφιές των βουνίσιων τόπων πλάνεψαν το λογισμό της δημιουργώντας ένα σαγηνευτικό ρομαντισμό που την ακολούθησε για το υπόλοιπο της ζωής της. 
   Όταν η νύχτα κουρνιάζει πάνω από κάποιες πολιτείες και χωριά, λες πως οι ίσκιοι από το παρελθόν αφήνουν τον κόσμο τους, ξεχύνονται και πλανιούνται ανάμεσα στους ζωντανούς. Μέσα στο ονειροπόλημα αυτού του μεγαλειώδους παρελθόντος, η Χρύσα Λυκούδη μεταφέρει ατόφια και αμόλευτα-με γλαφυρή γραφή, αφηγηματικότητα και εμπνευσμένη πλοκή-εικόνες απ το χθες, πριν ο πανδαμάτωρ χρόνος τις σβήσει απ τις θύμισες. 
   Σ αυτό το όμορφο χωριό των Καλαβρύτων, χειμώνες και καλοκαίρια εναλλάσσονται, αφήνοντας τη γλυκόπικρη γεύση της ανθρώπινης ματαιοδοξίας, αλλά και το πάλεμα των ανθρώπων της υπαίθρου να σταθούν και να προκόψουν σ έναν κόσμο που οι ανισότητες και η βιοπάλη τους στερούσαν πολλές ευκαιρίες. Κι όμως αυτό το πάλεμα τους ατσάλωσε τη θέληση να βάλουν στόχους και να διαπρέψουν στο στίβο της ζωής.
  Το κάθε μυθιστόρημα είναι μια πολύπλοκη κατασκευή, ένας κόσμος που πρέπει να στέκεται από μόνος του. Μια κατάδυση στην άβυσσο του νου και της ψυχής, ένα άγριο παραμύθι για τη μάχη με το άγνωστο σκοτάδι του εαυτού.
   Η μάλλον υποσχόμενη προσέγγιση στον μαγικό ρεαλισμό, μια αφήγηση όχι μαγική, αλλά μαγεμένη, αφυπνίζει και συμπαρασύρει τον αναγνώστη στον μυστικισμό των ψυχικών της αποσταγμάτων και του μεγαλείου της αφηγηματικής της δεινότητας. Ό,τι πιο ουσιαστικό μπορεί να περιμένει κανείς από μία νέα συγγραφέα: ιδιότυπη και παρθένα ανάγνωση μιας περιοχής της ανθρώπινης πορείας  ένα μυθιστόρημα που συνδυάζει τον λυρικό αισθητισμό, την αφέλεια του παραμυθιού, 
   Νομίζω πως όλοι οι μυθιστορηματογράφοι όταν καταπιάνονται με άλλες εποχές κατά βάθος αναζητούν αυτήν την πλευρά του ανθρώπου η οποία παραμένει αναλλοίωτη μέσα στον χρόνο. Δεν είμαστε βέβαιοι πως αυτό όντως συμβαίνει, δηλαδή ότι ο άνθρωπος μέσα από την Ιστορία χιλιάδων χρόνων είναι ουσιαστικά ο ίδιος, το μυθιστόρημα όμως είναι ένα εργαλείο για να μιλήσεις για το τότε και για το σήμερα. Αν όντως στον πυρήνα της ουσίας του ο άνθρωπος είναι πάντα ο ίδιος, μια τέτοια γραφή είναι ένας πολύ ελκυστικός τρόπος να το παρουσιάσει κανείς, μια άλλη δοκιμή ανθρωπογνωσίας.
   Αυτό που κυρίως διαφοροποιεί τους συγγραφείς της ευκολίας από τους πραγματικούς δημιουργούς είναι η αγωνία για τη γλώσσα. Οι πρώτοι μηρυκάζουν τη γλώσσα της τηλεόρασης, των εύπεπτων αλλά και ενίοτε σαχλών σήριαλ ενώ οι δεύτεροι προσπαθούν να κατακτήσουν την ιδιοπροσωπία τους καλλιεργώντας με καθημερινή βάσανο τα εκφραστικά τους μέσα. Οι πρώτοι χαϊδεύουν, προσφέρουν με τη σέσουλα κραυγαλέα συναισθήματα, λαϊκίζουν με κάθε τρόπο. Οι πραγματικοί δημιουργοί  όπως η Χρύσα Λυκούδη νιώθουν την ανάγκη και την ανευλαβή παρόρμηση να αναδιατάσσουν κάθε φορά την τάξη του κόσμου, να ροκανίζουν τους αισθητικούς κανόνες τους οποίους άλλοτε ερωτεύονται κι άλλοτε αμφισβητούν. Στην Ελλάδα, κατ’ εξοχήν χώρα της σύγχυσης και της ευκολίας, συχνά αδυνατούμε να ξεχωρίσουμε το ουσιαστικό από το εύκαιρο και ανούσιο. 
   Πολλές φορές με ρωτούν μα πως ξεχωρίζετε εσείς τα βιβλία ως αναγνώστης, πώς κάνετε την προσωπική σας αποτίμηση; Δεν υπάρχει κανόνας σε αυτό ούτε μετρητής ποιότητας που να ταιριάζει σε κάθε περίπτωση. Το μόνο που θα μπορούσα να προσθέσω είναι ότι σίγουρα η μνήμη που μένει ζωντανή για κάποιο βιβλίο που διαβάσαμε είναι ένδειξη της εσωτερικής μας συγγένειας με τον κόσμο του κάθε συγγραφέα και κατά πόσο έχει καταφέρει να μας συγκινήσει και να μας συμπαρασύρει στο ταξίδι του νου και της ψυχής του. Ο πανδαμάτωρ χρόνος κάνει τις τελικές ποιοτικές αποτιμήσεις.
   Η σχέση της συγγραφέως με τους ήρωές της είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα πτυχή της ιστορίας της συγγραφής. Οι ήρωες των μυθιστορημάτων της είναι συχνά τα φαντάσματά της, όσο και να τα ξορκίζει, αυτά συχνά αρνούνται να την εγκαταλείψουν.
   Η Αιμιλία, κεντρική ήρωας του μυθιστορήματος, η Πέρσα, η Αναστασία, ο Ορφέας και όλα τα πρόσωπα που εμπλέκονται στην πλοκή του, οι χαρακτήρες τους, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι  της ιδιοσυγκρασίας της με ότι αυτό συνεπάγεται. Είναι ο ψυχικός της κόσμος που τη συνοδεύει τις μέρες και τις νύχτες στην καθημερινότητά της.
   Ταξιδεύοντας κι εγώ μαζί της στα κρυστάλλινα νερά του Λάδωνα, με τον αυλό του Πάνα και τον χορό των νεράιδων, αφήνω το νου μου να περιπλανηθεί συγκινησιακά φορτισμένος και γοητευμένος από την πλοκή και την γλαφυρή αφηγηματικότητα της συγγραφέως Χρύσας Λυκούδη.
   Τη συγχαίρω για το μυθιστόρημά της που με εντυπωσίασε. Πιστεύω πως καθιερώθηκε κιόλας απ το πρώτο της αυτό βιβλίο ως μία καταξιωμένη συγγραφέας στο χώρο του μυθιστορήματος. Ήταν μια αληθινή αποκάλυψη. Καλοτάξιδο εύχομαι Χρύσα Λυκούδη το βιβλίο σου, καλωσόρισες στον πνευματικό κόσμο του τόπου μας.