Παναγία Τρυπητή - Aπό τα ωραιότερα και πρωτότυπα θρησκευτικά μνημεία της Ελλάδος

Aπό τα ωραιότερα και πρωτότυπα θρησκευτικά μνημεία της Ελλάδος είναι το Ιστορικό Προσκύνημα "Ζωοδόχος Πηγή" γνωστό σαν " ...

Aπό τα ωραιότερα και πρωτότυπα θρησκευτικά μνημεία της Ελλάδος είναι το Ιστορικό Προσκύνημα "Ζωοδόχος Πηγή" γνωστό σαν " ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΤΡΥΠΗΤΗ" του Αιγίου. Ευρίσκεται στην παραλία Αιγίου, κτισμένο σε απόκρυμνο βράχο ύψους 30μ. από την επιφάνεια της θάλασσας, μέσα σε Σπήλαιο (τρύπα).

Όποιος επισκέπτεται για πρώτη φορά το προσκύνημα εντυπωσιάζεται από την ομορφιά του τοπίου : υψίκορμα κυπαρίσσια και σκιερά πεύκα δίνουν μία ξεχωριστή και υποβλητική μεγαλοπρέπεια. Μία κλίμακα με 150 σκαλοπάτια ενώνει το Ιερό Προσκύνημα με το δημόσιο δρόμο. Υπάρχει όμως και μία δεύτερη οδός από τον Κυπαρισσώνα. Μόλις ο επισκέπτης, πλησιάσει τα κράσπεδα του Ναού, παρατηρεί εντός του βράχου ένα μικρό σπήλαιο μήκους 3 μέτρων, πλάτους 2 μέτρων και ύψους πάλι 2 μέτρων. Το άνοιγμα είναι κτισμένο με πέτρες και έχει μία μικρή πόρτα και παράθυρο. Κατά την παράδοση εκεί ήταν το ασκητήριο του Καπετάνιου - Ναυαγού που βρήκε την εικόνα. Αν όμως ο θαυμασμός του προσκυνητή είναι μεγάλος από την ομορφιά του περιβάλλοντος χώρου, πολύ περισσότερο εντυπωσιάζεται και μένει έκθαμβος, όταν εισέρχεται στον Ιερό Ναό. Στη μαρμαρένια μετώπη του Ναού είναι χαραγμένο το παράγγελμα: "ΜΕΤΑ ΦΟΒΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΣ ΠΡΟΣΕΛΘΕΤΕ", για να υπενθυμίζει στους προσκυνητάς την ιερότητα του χώρου και την υποχρέωση τους να πλησιάζουν την θαυματουργό εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής με φόβο Θεού, πίστη και αγάπη στις καρδιές τους.

Στον πρόναο υπάρχει το Αγίασμα. Καλλιτεχνική μαρμάρινη κρήνη με σταυροειδές σχήμα. Από το στόμα τριών λαξευμένων Αγγέλων τρέχει συνέχεια το αγίασμα που χύνεται σε μαρμάρινη λεκάνη. Στην Κρήνη είναι χαραγμένη η γνωστή καρκινική επιγραφή (διαβάζεται και αντίστροφα) "ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΝΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑ ΝΟΨΙΝ" δηλαδή καθάρισε πρώτα τα ανομήματά σου ειλικρινά με μετάνοια, και όχι την όψη σου επιφανειακά. Στην συνέχεια ο προσκυνητής ανερχεται στον κυρίως Ναόν - η ψυχή κατανύγεται από το υποβλητικό σύνολο του διακόσμου. Δεξιά στο σπήλαιο υπάρχει η εικόνα της Παναγίας με το γλυκύ πρόσωπο και τους δύο ζωηρούς και γεμάτους συμπάθεια οφθαλμούς, που σαγηνεύουν τον προσκυνητή, με το αριστερό της χέρι κρατεί το παιδίον Ιησού, το οποίο με το δεξί ευλογεί και εις το αριστερό κρατεί ειλιτάριο.

Σύμφωνα με την ευλαβή παράδοση - που στην Ορθόδοξη Εκκλησία είναι αξιόπιστη - στα μέσα του ΙΣΤ? αιώνα δηλαδή περί το 1550, κάποιος ναυαγός του Κορινθιακού Κόλπου, διακρίνει - μέσα στη νύκτα - ένα φως παρηγοριάς, σημάδι πως βρίσκεται κοντά σε στεριά. Γεμίζει θάρρος και ελπίδα. Επιστρατεύει όλες του τις δυνάμεις για να φθάσει εκεί που λαμπυρίζει το φως. Το πλησιάζει και διαπιστώνει με πολλή έκπληξη, πως βρίσκεται μπροστά σε μία εικόνα της Παναγίας, όπου φεγγοβολάει oλόκληρη και φωτίζει ολόγυρα.

Είναι η Χαριτόβρυτη εικόνα της Παναγίας κρυμμένη μέσα στο βραχώδες τούτο σπήλαιο, άγνωστο από πότε. Έτσι ανακαλύφθηκε η εικόνα της "Παναγίας της Τρυπητής". Ο ναυαγός με ευλάβεια και συγκίνηση γονατίζει και την προσκυνά. Την άλλη μέρα ειδοποίησε τις Αρχές της πόλης του Αιγίου. Κλήρος , λαός, άρχοντες ήλθαν, προσκύνησαν κάνοντας και Δοξολόγια.

Ο Ευρετής της εικόνας γίνεται ο πρώτος ασκητής και υπηρέτης της Παναγίας. Στη συνέχεια αρχίζει η μέριμνα για ανοικοδόμηση Ναού. Αρχικά αποφασίστηκε να γίνει ανατολικότερα του μέρους που βρέθηκε η Ι. Εικόνα, επειδή το μέρος ήταν βράχος. Το βράδυ της πρώτης ημέρας που άρχισαν οι εργασίες οικοδομής, στο βράχο που είχε ευρεθεί η Εικόνα έγινε μία έκρηξη -κατά τρόπο θαυμαστό- και ο χώρος αναμορφώθηκε για μικρό ναό. Έτσι οι κάτοικοι θεώρησαν ότι η Παναγία "έφτιαξε το σπίτι της" και ο Ναός κτίστηκε μεγαλόπρεπα στη θέση που βρίσκεται σήμερα. Το κυρίως Σπήλαιο μπροστά στο οποίο ανηγέρθηκε ο Ναός έχει μήκος 11μ., πλάτος 7 μ. και ύψος 4 μ. Για να γίνει η Αγία Τράπεζα στη θέση που βρέθηκε η Ι. Εικόνα, το Ι. Βημα είναι στραμμένο νοτιοανατολικά και όχι ανατολικά που επιβάλλει η Ορθόδοξη Παράδοση. Με την πάροδο του χρόνου το πρώτο ασκηταριό εξελίσσεται σε λαμπρή Μονή. Ο Ναός πήρε τη σημερινή του μορφή τον 19ο αιώνα. Η μνημειακή, αναγεννησιακού τύπου, εξωτερική μαρμάρινη σκάλα, η οποία ενώνει τον παραλιακό δρόμο με τον Ναό, κατασκευάστηκε το έτος 1870 με σχέδιο του μηχανικού Άγγελου Κορυζή.

Με Βασιλικό Διάταγμα της 8ης Μαΐου 1933 η εορτή της Παναγίας της Τρυπητής καθιερώνεται σαν επίσημη Θρησκευτική Εορτή του Αιγίου. Την Παρασκευή της Διακαινησίμου τελείται η λιτάνευση της Ι. Εικόνας με κάθε επισημότητα. Τέλος με την υπ' αριθ. 10/16-5-1970 κανονισμό της Ι. Συνόδου της Ελλάδος αναγνωρίζεται σαν "ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΙΕΡΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ" και χαρακτηρίζεται Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου.

Με την ανακήρυξη της Παναγίας της Τρυπητής σε Πανελλήνιο Ιερό Προσκύνημα, επισημοποιήθηκε η ευλάβεια των πολυάριθμων ευσεβών Χριστιανών που αθρόα συρρέουν για προσκύνημα. Τα πολλά και εξαίσια Θαύματα της Παναγίας με την πάροδο του χρόνου αναδεικνύουν τον Ιερό τούτο τόπο σε μεγάλο πνευματικό κέντρο Πανελληνίου ακτινοβολίας.

Πλήρης ανακαίνιση και αποκατάσταση

Μετά από 3 χρόνια ολοκληρώθηκαν οι εργασίες  για την αποκατάσταση  του Ιερού Ναού Παναγίας Τρυπητής Αιγίου που χρηματοδοτείται με 1.115.000 ευρώ το Πρόγραμμα διασυνοριακής συνεργασίας INTERREG “Ελλάδα-Ιταλία 2014-2020” της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος και υλοποιείθηκε με αυτεπιστασία από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας.

Σύμφωνα με την Διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αναστασία Κουμούση το έργο ήταν εξαιρετικά  σύνθετο, ιδιαίτερα απαιτητικό και αποσκοπούσε στην προστασία του εκκλησιαστικού συγκροτήματος (ναός και βοηθητικό κτήριο) αλλά και των ίδιων των επισκεπτών από τις καταπτώσεις γαιωδών υλικών. Πραγματοποιήθηκαν παρεμβάσεις για την αποκατάσταση του ναού, συντήρηση του διακόσμου στο εσωτερικό του, ανάδειξή του και εξασφάλιση πρόσβασης ηλικιωμένων και ΑμΕΑ, καθώς έχει κατασκευαστεί εξωτερικό ασανσέρ δυτικά του νεώτερου κτίσματος και έχει εγκατασταθεί μηχανικός ανυψωτικός μηχανισμός (Lift) για ΑμΕΑ, από το επίπεδο του δρόμου έως τη στάθμη του εξωτερικού ασανσέρ.

Ορισμένες επίσης σημαντικές εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στον ιστορικό ναό, το σύγχρονο βοηθητικό κτήριο και στον περιβάλλοντα χώρο τους είναι αντιστήριξη του κροκαλοπαγούς πρανούς στα νότια του Προσκυνήματος, εργασίες επισκευής του ναού και του νεώτερου βοηθητικού κτηρίου (στέγη, προσόψεις, κλπ), εργασίες συντήρησης τοιχογραφιών, εικόνων, γύψινων και μαρμάρινων διακοσμητικών, εγκατάσταση Η/Μ δικτύων (ηλεκτρολογικού, ύδρευσης, φωτισμού ανάδειξης, κλιματισμού, μεγαφωνικού), επισκευή αναλημματικών τοίχων και διαμορφώσεις του περιβάλλοντος χώρου.

Η επιστροφή της εικόνας Παναγίας Τρυπητής στο ιερό της προσκύνημα

Με ιδιαίτερη εκκλησιαστική λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια πραγματοποιήθηκε το Σάββατο του Λαζάρου, 8 Απριλίου 2023 η επιστροφή της χαριτόβρυτης Ιεράς Εικόνος της Παναγίας της Τρυπητής, Εφόρου και Πολιούχου της πόλεως του Αιγίου, στο ανακαινισμένο και εξωραϊσμένο ομώνυμο Ιερό Προσκύνημα.

Το πρωί της ίδιας ημέρας, τελέσθηκε Πανηγυρική Θεία Λειτουργία στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Παναγίας Φανερωμένης Αιγίου, όπου μέχρι πρότινος φιλοξενείτο η Ιερά Εικόνα της Παναγίας μας, προεξάρχοντος του Μητροπολίτου Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Ιερωνύμου και συμπροσευχομένου του Σεβασμιωτάτου Γέροντος Μητροπολίτου κ. Αμβροσίου.

Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας και σε κλίμα θρησκευτικής κατάνυξης και έκδηλης συγκίνησης, η Ιερά Εικόνα μεταφέρθηκε εν πομπή στο Ιερό Προσκύνημα. Τη θαυματουργή Ιερά Εικόνα της Παναγίας μας συνόδευσαν οι Ιερείς της Ιεράς Μητροπόλεώς μας, οι Επίσημοι προσκεκλημένοι, οι Φορείς της πόλεως, αντιπροσωπείες των σχολείων, η φιλαρμονική της πόλεως του Αιγίου και πλήθος ευλαβών χριστιανών, οι οποίοι διά της αθρόας συμμετοχής τους, εξέφρασαν την απεριόριστη ευγνωμοσύνη, τον ειλικρινή σεβασμό και την άμετρη αγάπη τους προς την Υπεραγία Θεοτόκο.

Μετά την ολοκλήρωση της ιεράς πομπής, ο κ. Ιερώνυμος και ο Γέρων Μητροπολίτης κ. Αμβρόσιος, εμφανώς συγκινημένοι έλαβαν από κοινού την Ιερά Εικόνα και την τοποθέτησαν στον θρόνο Της, ενώ εν συνεχεία ανεπέμφθη ικετήρια δέηση.

Ο Μητροπολίτης κ. Ιερώνυμος στην προσλαλιά του, αφού ευχαρίστησε την Προστάτιδα της πόλεώς Παναγία Τρυπητή, εξέφρασε με μεγάλη χαρά και ικανοποίηση τις ευγνώμονες ευχαριστίες του κατ’ αρχάς προς τον Γέροντα κ. Αμβρόσιο, υπογραμμίζοντας χαρακτηριστικά: «Σας ευχαριστούμε, Σεβασμιώτατε, για το μεγάλο δώρο σας προς τους Αιγιαλείς και το Αίγιο. Από εσάς ξεκίνησε το έργο και με εσάς ολοκληρώθηκε με την επιστροφή της Ιεράς Εικόνας της Παναγίας μας της Τρυπητής στον θρόνο Της».

Κατόπιν, ο Σεβασμιώτατος ευχαρίστησε εκ βάθους καρδίας τον τέως Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδος κ. Απόστολο Κατσιφάρα  και τον Περιφερειακό Σύμβουλο κ. Χρήστο Μπούνια διότι χάριν του ενδιαφέροντος και των ενεργειών τους, το πολυδάπανο ανακαινιστικό έργο ενετάχθη σε κατάλληλο χρηματοδοτικό πρόγραμμα, τον νυν Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδος κ. Νεκτάριο Φαρμάκη, ο οποίος είχε την ευθύνη της επίβλεψης για την υλοποίηση του έργου, τον Πολιτικό Μηχανικό κ. Γεώργιο Σαπιρίδη και τον Αρχιτέκτονα Μηχανικό κ. Ιωάννη Βασιλειάδη, οι οποίοι εκπόνησαν τις αρχιτεκτονικές μελέτες, και, βεβαίως, τη Διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας κ. Αναστασία Κουμούση και τους συνεργάτες αυτής, οι οποίοι υλοποίησαν το σύνθετο αυτό έργο, αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Ευχαριστούμε όλους εσάς, οι οποίοι συμβάλατε κατά τρόπον ώστε αυτό το «σπίτι» της Παναγίας μας, να γίνει πλέον «παλάτι» της Παναγίας μας». Τέλος, καλώντας όλους τους Αιγιαλείς να εορτάσουν και να χαρούν πνευματικά αυτή την ιστορική και λαμπρή ημέρα, ευχήθηκε η Παναγία η Τρυπητή να σκέπει, να προστατεύει και να χαριτώνει τον ευλαβή λαό μας.

Στη συνέχεια, ο Σεβασμιώτατος Γέρων Μητροπολίτης κ. Αμβρόσιος εξέφρασε με ιδιαίτερη συγκίνηση τις ευχαριστίες του προς την Παναγία, η Οποία αξίωσε να ολοκληρωθεί η ανακαίνιση του Ιερού Προσκυνήματος, ενώ ευχαρίστησε θερμά και τη Διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας κ. Αναστασία Κουμούση, η οποία με τους συνεργάτες της εργάστηκαν κοπιωδώς για την υλοποίηση του σκοπού αυτού.