ΔΑΦΝΗ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ: Oδοιπορικό στην κόρη του Λάδωνα

Βόρεια της λίμνης του Λάδωνα και κοντά στα όρια με την Αρκαδία βρίσκεται το χωριό Δάφνη που βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της επαρχίας Καλαβρ...

Βόρεια της λίμνης του Λάδωνα και κοντά στα όρια με την Αρκαδία βρίσκεται το χωριό Δάφνη που βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της επαρχίας Καλαβρύτων του Νομού Αχαΐας. Το παλιό της όνομα, ήταν Στρέζοβα. Το όνομα αυτό υπάρχει σαν τοπωνύμιο και οικισμός από τον 7ο αιώνα και αποδίδεται στους Σλάβους που ήρθαν στην περιοχή. Το χωριό είναι χτισμένο στους πρόποδες του ΝΑ τμήματος του Αφροδίσιου όρους, σε μία καταπράσινη πλαγιά στους πρόποδες του Αγίου Μάμα και σε υψόμετρο 620μ. Θα φθάσετε εκεί, από τη διακλάδωση στο 65ο χλμ. του δρόμου Τρίπολης-Πατρών. Η διαδρομή είναι μόλις 4 χιλιόμετρα.

Το χωριό είναι χτισμένο στους πρόποδες του ΝΑ τμήματος του Αφροδίσιου όρους, σε μια καταπράσινη πλαγιά στους πρόποδες του Αγίου Μάμα και σε υψόμετρο 620μ. Θα φθάσετε εκεί, από τη διακλάδωση στο 65ο χλμ. του δρόμου Τρίπολης-Πατρών. Η διαδρομή είναι μόλις 4 χιλιόμετρα.

Η Στρέζοβα αναφέρεται σε έγγραφα των Φράγκων (1250), όπως και στο «Χρονικό του Μορέως» (1265 μΧ), στο οποίο εμφανίζεται με το όνομα Estranses σαν τμήμα του τιμαρίου της Κερπινής (Γορτυνία) που ανήκε στη Βαρωνεία της Ακοβας. Στην κυριαρχία των Τούρκων η Στρέζοβα πέρασε το 1458, μαζί με όλη την επαρχία Καλαβρύτων.

Σημαντική ήταν η συμβολή της κατά την επανάσταση του 21, όταν ντόπιοι αγωνιστές με αρχηγό τον οπλαρχηγό Πιτσούνα, συμμετείχαν στη νικηφόρα μάχη του Λεβιδίου, όπως και στη μάχη της Πάτρας. Παράλληλα πλούσια ήταν η συμμετοχή της και σε προσφορά τροφών και εφοδίων για τον αγώνα, μια και την εποχή εκείνη η περιοχή αποτελούσε τον πιο σημαντικό σιτοβολώνα της Κεντρικής Πελοποννήσου.

Το 1928 η Στρέζοβα μετονομάστηκε σε Δάφνη, από τον μύθο της θυγατέρας του Λάδωνα Δάφνης με τον θεό Απόλλωνα, που εκτυλίχθηκε στις όχθες του ποταμού Λάδωνα σε περιοχή που ανήκει στο χωριό.

Σήμερα, η Δάφνη, πρώην έδρα του Δήμου Παϊων Αχαΐας, είναι μια πανέμορφη και γραφική κωμόπολη, όμως χωρίς δημογραφική ανάπτυξη. Την ίδια πορεία, ακολουθεί και η τουριστική υποδομή, που ίσως είναι και το μεγάλο πλεονέκτημά της, γιατί ο οικισμός έχει υποστεί τις ελάχιστες αλλοιώσεις, στη γραφικότητα και στο περιβάλλον του.

Ανάμεσα στα γεροδεμένα πετρόχτιστα σπίτια με τα ξύλινα μπαλκόνια και τις βαριές πόρτες, ξεχωρίζουν οι θολωτές λιθόχτιστες βρύσες της Αγίας Μαρίνας, της Παπαδιάς η Απάνω Βρύση, του Αγίου Ανδρέα.

Από τη Δάφνη εύκολα μπορείτε να κατηφορίσετε προς την κοίτη του Λάδωνα. Σε αυτό το σημείο το ποτάμι κυλά τα διαυγή νερά του σε ένα κατάφυτο τοπίο και δικαιολογεί απόλυτα την περιγραφή του Παυσανία που τον χαρακτηρίζει ως τον ποταμό με τα ωραιότερα νερά σε όλη την Ελλάδα!

Σε διαμορφωμένη εξοχική τοποθεσία πλάι στο ποτάμι έχουν δημιουργηθεί εγκαταστάσεις για ράφτινγκ, κανόε-καγιάκ και ορεινή ποδηλασία

Το κομψοτέχνημα αρχιτεκτονικής, Δημοτικό Σχολείο της Δάφνης, δωρέα του εθνικού ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού. Βρίσκεται στα αριστερά του δρόμου αμέσως μετά την είσοδό μας στο χωριό.

Οι μύθοι της Δάφνης

Η Δάφνη ήταν μια νύμφη που αγαπήθηκε από τον θεό Απόλλωνα. Ο Απόλλων την κυνηγούσε μέσα στο δάσος, αλλά όταν ήταν έτοιμος να την πιάσει, η Δάφνη μεταμορφώθηκε σε ένα δέντρο δάφνης. Στην εποχή μας ένα δάφνινο στεφάνι είναι σύμβολο επιτυχίας και ακολουθεί την παράδοση που ξεκίνησε στην αρχαία Ελλάδα, όταν οι νικητές σε ένα αγώνισμα ή μουσικό διαγωνισμό βραβεύονταν με στεφάνια δάφνης σε αγώνες προς τιμήν του Απόλλωνα.

Η νύμφη Δάφνη ήταν κόρη ενός ποταμίσιου θεού Λάδωνα και σύμφωνα με όλες τις αναφορές ήταν εξαιρετικά όμορφη. Υπάρχουν δύο ιστορίες που έχουν πρωταγωνίστρια την Δάφνη, όπου και στις δύο ο Απόλλων, ήταν βαθιά ερωτευμένος μαζί της. Παρόλο που η αγάπη του θεού της μουσικής δεν βρήκε ανταπόκριση, οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ο Απόλλων ταυτίστηκε για πάντα με τη Δάφνη, κάνοντας το δέντρο της δάφνης δικό του.

Ο Μεταμφιεσμένος Λεύκιππος

Η λιγότερο γνωστή ιστορία από τις δύο, διαδόθηκε από τον συγγραφέα και γεωγράφο Παυσανία. Στην εκδοχή του μύθου αυτού, ο Λεύκιππος, γιος του βασιλιά Οινόμαου της Ήλιδας, ερωτεύτηκε την Δάφνη από την πρώτη στιγμή που την είδε μέσα στο δάσος κοντά στο βασίλειο του πατέρα του, ήξερε όμως ότι η νύμφη είχε ορκιστεί να παραμείνει ανέγγιχτη από άνδρα. Θέλοντας να μείνει κοντά της ακόμα κι αν εκείνη δεν μπορούσε να ανταποδώσει την αγάπη του, ο Λεύκιππος μεταμφιέστηκε σε γυναίκα με πλεγμένα μακριά μαλλιά. Συναντήθηκε τότε με την Δάφνη, της είπε ότι ήταν μια από τις κόρες του Οινόμαου και ότι ήθελε να πηγαίνει για κυνήγι μαζί με τη Δάφνη και τις υπόλοιπες νύμφες. Η Δάφνη συμφώνησε κι έτσι ο Λεύκιππος αποδείχτηκε εξαιρετικός κυνηγός, που κέρδισε το σεβασμό της.

Μετά από λίγο καιρό ωστόσο, ο Απόλλων, που γνώριζε την απάτη του Λεύκιππου, ζήλεψε και θύμωσε. Ήθελε την Δάφνη για τον εαυτό του και την αποτρέψει από το ερωτευτεί κάποιον άλλον. Μια μέρα κατά τη διάρκεια του κυνηγιού, ο Απόλλων έβαλε στο μυαλό της Δάφνης και των άλλων νυμφών, να κάνουν μπάνιο στον ποταμό Λάδωνα. Όταν οι νύμφες γδύθηκαν, ο Λεύκιππος αρνήθηκε να βγάλει τα ρούχα του. Οι υπόλοιπες νύμφες έπεσαν επάνω του να τον γδύσουν, με αποτέλεσμα να αποκαλυφθεί ότι ήταν άντρας. Εξοργισμένες εκείνες, του επιτέθηκαν και τον σκότωσαν με το δόρυ και τα κυνηγετικά μαχαίρια τους.

Το κυνήγι από τον Απόλλωνα

Ο πιο διάσημος μύθος με την Δάφνη ήταν εκείνος που διηγήθηκε ο ποιητής Οβίδιος. Όταν ο Απόλλων καυχήθηκε ότι ήταν καλύτερος τοξοβόλος από τον Έρωτα, ο θεός της αγάπης του έριξε κρυφά ένα από τα βέλη του. Το βέλος του Έρωτα έκανε τον Απόλλωνα να ερωτευτεί τρελά την Δάφνη. Ο Έρωτας χτύπησε και την Δάφνη με ένα βέλος, αλλά το βέλος δεν ήταν μυτερό και η άκρη του ήταν από μόλυβδο, με αποτέλεσμα να κάνει την νύμφη να απορρίψει τον έρωτα όλων των ανδρών και να επιθυμεί να παραμείνει παρθένα.Ο Απόλλων προσπάθησε να πλησιάσει τη Δάφνη αλλά εκείνη έτρεξε μακριά από τον θεό του φωτός. Ο Απόλλων την κυνήγησε μέσα στο δάσος, τρέχοντας σαν τον άνεμο μέχρι που οι δυο τους έφτασαν στις όχθες του ποταμού Πηνειού. Ο Απόλλων σχεδόν την είχε πιάσει όταν εκείνη προσευχήθηκε στον θεό πατέρα της για βοήθεια. Αμέσως τα πόδια της νύμφης μεταμορφώθηκαν σε ρίζες, το στήθος της σε κορμό δέντρου, τα χέρια της σε κλαδιά και τα μακριά της κυματιστά μαλλιά σε φύλλα. Η Δάφνη είχε μεταμορφωθεί στο δέντρο της δάφνης, το οποίο πήρε τελικά και το όνομα της νύμφης.

Σύμφωνα με τον ποιητή Οβίδιο, ο Απόλλων αγκάλιασε το μικρό δέντρο και φίλησε τον κορμό στο σημείο όπου θα βρισκόταν η καρδιά της Δάφνης. Της μίλησε για μια τελευταία φορά λέγοντάς της: «Αφού δεν μπορείς να γίνεις νύφη μου, θα γίνεις το δέντρο μου». Από εκείνη την στιγμή η δάφνη έγινε ιερή για τον Απόλλωνα και τους ακολούθους του.

H Mονή Ευαγγελιστρίας

Η Μονή κτίστηκε, σύμφωνα με την παράδοση, τον 14ο αιώνα από δύο μοναχούς τον Κύριλλο και τον Ιερεμία αλλά δεν υπάρχει σχετική μαρτυρία επ' αυτού και ο κτήτοράς της παραμένει άγνωστος. Οι αρχαιότερες τοιχογραφίες που υπάρχουν στη Μονή ανάγονται, σύμφωνα με ορισμένες απόψεις, στον 16ο αιώνα ενώ σύμφωνα με κάποιες άλλες είναι παλιότερες, ίσως μεταξύ 11ου και 13ου αιώνα· το ίδιο συμπεραίνεται και από την έρευνα πάνω στην αρχιτεκτονική της μονής. Από την παλιότερη διασωζόμενη σφραγίδα της Μονής του έτους 1679 που την χαρακτηρίζει ως Βασιλική, συμπεραίνουμε ότι παλιότερα υπαγόταν απευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και ότι χτίστηκε πριν από την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως.

Οι σωζόμενες σφραγίδες του 1679 και του 1702 καθώς και το συνοδικό σιγίλιο του 1741 είναι οι παλιότερες απτές αποδείξεις της ύπαρξής της αλλά σίγουρα έχει ιδρυθεί προγενέστερα[3]. Παλιότερα ήταν ανδρώα μονή[3].

Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας η Μονή καταστράφηκε δύο φορές· το 1770, από τους Αλβανούς μετά τα Ορλωφικά, και το 1826, από τον Ιμπραήμ, αλλά ανοικοδομήθηκε εκ νέου το 1830. Κατά τη διάρκεια της Επανάσταση του 1821, οπλαρχηγοί όπως ο Κολοκοτρώνης, οι Πετμεζαίοι, οι Δεληγιανναίοι, οι Ζαΐμηδες, ερχόντουσαν στο μοναστήρι για πληροφορίες, τροφοδοσία κ.λπ., ενώ με το ξέσπασμα της Επανάστασης ο Κανέλλος Δεληγιάννης έκρυψε εκεί την οικογένειά του.

Το 1833 η Μονή καταργήθηκε με Βασιλικό Διάταγμα που ανακλήθηκε όμως ένα χρόνο αργότερα. Τελικά το 1854, κάτω από την πίεση ορισμένων κατοίκων της Δάφνης, που εποφθαλμιούσαν την παρουσία της Μονής, και με την δικαιολογία ότι η Μονή υπέθαλπε ληστές, με νέο Βασιλικό Διάταγμα η Μονή καταργήθηκε οριστικά.

Στα 1902 η εγκαταλελειμμένη Μονή επισκευάστηκε με δαπάνη του Γεωργικού Συλλόγου Παΐων.

Το Γεφύρι της Κυράς και οι θρύλοι του

Από το χωριό Δάφνη, κατηφορίζοντας προς το φράγμα Λάδωνα, μετά το χωριό Πουρναριά, θα δείτε μια ταμπέλα προς «Γεφύρι Κυράς».

Σε αυτό το σημείο αξίζει να παρεκκλίνετε λίγο από την πορεία σας και να ακολουθήσετε τον στενό δρόμο, ο οποίος μετά από 4 χιλιόμετρα καταλήγει στο σημείο όπου ο Λάδωνας χύνεται στη λίμνη.

Την εποχή αυτή και μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου που η στάθμη του νερού στις όχθες της τεχνητής λίμνης είναι αρκετά χαμηλά, θα δείτε να αναδύεται από τον λασπωμένο βυθό το πεντάτοξο «Γεφύρι της Κυράς», που χρονολογείται στον 13ο αιώνα.

Το μήκος του φτάνει τα 55 μέτρα και το πλάτος του τα 2,15 μέτρα. Για αιώνες στο παρελθόν κόλυνε την επικοινωνία μεταξύ βόρειας και κεντρικής Πελοποννήσου, ενώ επί Φραγκοκρατίας συνέδεε τη Στρέζοβα (Δάφνη) με την Κερπινή.

Η «Κυρά» δεν είναι άλλη από τη Φράγκισσα πριγκίπισσα Μαργκό, τη δευτερότοκη κόρη του Γουλιέλμου Βιλεαρδουίνου που διαφέντεψε τη βαρονία της με σιδερένια πυγμή.

Το κάστρο χτίστηκε το 1250 και μικρά τμήματά του εντοπίζονται κοντά στο χωριό Βυζίκι.

Το θάρρος και η αποφασιστικότητά της στην αντιμετώπιση των εχθρών έγιναν θρύλος και οι τοπικές παραδόσεις που αναφέρονται ακόμη και σήμερα στην «Κυρά της Ακοβας» αγγίζουν τα όρια του μύθου...