ΕΡΕΥΝΑ: Ηλεκτρονικό τσιγάρο και ηλεκτρονικός τζόγος οι νέες εξαρτήσεις των εφήβων

Έναν νέο εθισμό των εφήβων στη χώρα μας αποκαλύπτουν τα αποτελέσματα πανελλήνιας έρευνας στο σχολικό πληθυσμό για τη χρήση εξαρτησιογόνων ...

Έναν νέο εθισμό των εφήβων στη χώρα μας αποκαλύπτουν τα αποτελέσματα πανελλήνιας έρευνας στο σχολικό πληθυσμό για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας «ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΕΦΑΝΗΣ» (ΕΠΙΨΥ), τον στοιχηματισμό.

Σχεδόν 2 στους 5 μαθητές (ποσοστό 37,8%) ηλικίας 16-18 ετών, κυρίως αγόρια, αναφέρουν ότι, κατά τους τελευταίους 12 μήνες από τη διεξαγωγή της έρευνας, «έπαιξαν»/στοιχημάτισαν χρήματα , σε τουλάχιστον ένα παιχνίδι, τουλάχιστον μία φορά. Ένας στους 7 μαθητές (14,1%) αναφέρει ότι στοιχημάτισε χρήματα 2-4 φορές τον μήνα ενώ 1 στους 20 (5,0%) ότι στοιχημάτισε 2-3 φορές την εβδομάδα ή περισσότερο. Επιπλέον εκτιμάται, σύμφωνα με ειδική κλίμακα, ότι μεταξύ των μαθητών που στοιχηματίζουν, περισσότεροι από 1 στους 5 (22,8%) βρίσκονται σε κίνδυνο για παθολογική ενασχόληση με τον στοιχηματισμό ενώ 1 στους 16 (6,3%) έχει ήδη παθολογική ενασχόληση. Ένας στους 4 εφήβους αναφέρει ότι στοιχηματίζει σε Πρακτορεία και ένας στους 18 ότι στοιχηματίζει μέσω διαδικτύου.

Το αποτέλεσμα δίνει μια αρνητική πρωτιά στους Έλληνες μαθητές 16-18 χρόνων σε ό,τι αφορά τη συγκεκριμένη εξαρτητική συμπεριφορά. Σύμφωνα με τους συντάκτες της πανελλαδικής μελέτης στη χώρα μας καταγράφεται το υψηλότερο ποσοστό εφήβων, μεταξύ όλων των χωρών που συμμετέχουν στην ερευνα, οι οποίοι αναφέρουν ότι στοιχημάτισαν χρήματα τουλάχιστον μία φορά τους τελευταίους 12 μήνες, σε τουλάχιστον ένα παιχνίδι.

Ενδιαφέροντα στοιχεία προκύπτουν και για μια σειρά άλλες συνήθειες ή συμπεριφορές εξάρτησης στον ευάλωτο κατά τους ειδικούς πληθυσμό των εφήβων.

Σχεδόν διπλασιάστηκαν οι έφηβοι χρήστες του ηλεκτρονικού τσιγάρου

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας στη χώρα μας, περισσότεροι από 2 στους 5 (ποσοστό 43,4%) μαθητές ηλικίας 16-18 ετών έχουν καπνίσει τσιγάρο έστω και μία φορά στη ζωή τους και 1 στους 7 (14,7%) καπνίζει καθημερινά. Επίσης, 1 στους 8 (13,3%) αναφέρει χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου κατά την περίοδο της έρευνας και ένας στους 10 (9,6%) χρήση θερμαινόμενου τσιγάρου.

Το κάπνισμα φαίνεται να μειώνεται σταθερά μεταξύ των 16χρονων την τελευταία 20ετία αλλά να παραμένει σταθερό μέσα στην τελευταία 8ετία στους εφήβους 17-18 ετών.

Εντούτοις, μέσα στην τελευταία 4ετία πριν τη διεξαγωγή της έρευνας, διαπιστώνεται αύξηση της χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου στους 16χρονους, από 6,8% σε 11,0%, για χρήση τις τελευταίες 30 ημέρες πριν από την έρευνα. Η χώρα μας εμφανίζει χαμηλότερο ποσοστό 16χρονων καπνιστών συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο παρά το γεγονός ότι οι έφηβοι στην Ελλάδα απαντούν σε υψηλότερο ποσοστό ότι έχουν εύκολη πρόσβαση σε τσιγάρα.

Πολύ εύκολη η πρόσβαση σε αλκοόλ για τους Έλληνες εφήβους

Η συντριπτική πλειονότητα των μαθητών 16-18 ετών στην Ελλάδα αναφέρει ότι έχει καταναλώσει αλκοόλ τουλάχιστον μια φορά ενώ η πλειονότητα – 7 στους 10 (70,2%) - έχουν καταναλώσει αλκοόλ τις 30 τελευταίες ημέρες πριν από τη διεξαγωγή της έρευνας.

Παράλληλα, περισσότεροι από 9 στους 10 (ποσοστό 93,4%) αναφέρουν ότι έχουν εύκολη πρόσβαση σε οινοπνευματώδη ποτά και περισσότεροι από 1 στους 3 θεωρούν ακίνδυνο να πίνει κανείς 1-2 ποτά σχεδόν καθημερινά (35,0%).

Διαχρονικά παρατηρείται καθοδική πορεία της κατανάλωσης αλκοόλ που συνεχίζεται και το 2019 η οποία, ωστόσο, δεν συνοδεύεται με αντίστοιχη μείωση στη μέθη. Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι 3 στους 5 μαθητές (62,0%) αναφέρουν ότι έχουν καταναλώσει αλκοόλ σε χώρους διασκέδασης, τουλάχιστον μία φορά τις 30 τελευταίες ημέρες, αν και η νομοθεσία απαγορεύει την είσοδο και την πώληση αλκοόλ σε ανηλίκους στους χώρους αυτούς.

Επιπλέον, 1 στους 6 εφήβους (17,4%) αναφέρει ότι, κατά τους τελευταίους 12 μήνες, υπήρξαν επιβάτες σε όχημα του οποίου ο/η οδηγός είχε πιει πολύ. Σε σύγκριση με το μέσο όρο των ευρωπαϊκών χωρών, οι έφηβοι στην Ελλάδα αναφέρουν ευκολότερη πρόσβαση στο αλκοόλ και έχουν σε υψηλότερο ποσοστό κάνει ευκαιριακή κατανάλωση αλλά αναφέρουν σε χαμηλότερο ποσοστό υπερβολική κατανάλωση ή μέθη.

Αύξηση της χρήσης εισπνεόμενων ουσιών

Χρήση κάποιας παράνομης ουσίας, έστω και μία φορά, έχει κάνει σχεδόν 1 στους 6 (15,9%) μαθητές 16-18 ετών, με τη μεγάλη πλειονότητα (14,7%) να έχουν κάνει χρήση κάνναβης και τα 2/3 αυτών (9,7%) να έχουν επαναλάβει τη χρήση της, τουλάχιστον τρεις φορές.

Σχεδόν ένας στους 8 (12,9%) μαθητές έχει κάνει χρήση κάποιας εισπνεόμενης ουσίας (πχ κόλλα, βενζίνη), με σκοπό να αλλάξει τη διάθεσή του.

Ο επιπολασμός της χρήσης παράνομων ουσιών δεν έχει αυξηθεί την τελευταία 8ετία (2011-2019). Εντούτοις μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα σημειώνεται μικρή αύξηση του ποσοστού όσων θεωρούν ακίνδυνη την χρήση κάνναβης καθώς και όσων αναφέρουν επανάληψη της χρήσης της ουσίας μέσα στον τελευταίο χρόνο (από 3,1% σε 4,6%).

Με εξαίρεση τις εισπνεόμενες ουσίες, για τις οποίες η Ελλάδα εμφανίζει υψηλότερο ποσοστό χρήσης, σε κανέναν άλλο δείκτη χρήσης ουσιών που εξετάζεται στην έρευνα, οι 16χρονοι στη χώρα μας δεν εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά συγκριτικά με το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών που συμμετέχουν στην έρευνα ESPAD.

Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης – Ηλεκτρονικά παιχνίδια

Τουλάχιστον 4 ώρες την ημέρα στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) αναφέρουν ότι περνούν 1 στους 3 μαθητές (35,3%) 16-18 ετών τις καθημερινές και 3 στους 5 (58,7%) το Σαββατοκύριακο. Επιπλέον, τουλάχιστον 2 ώρες την ημέρα περνά παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια ένας στους 6 μαθητές (17,3%) τις καθημερινές και ένας στους 3 (32,9%) το Σαββατοκύριακο.

Υψηλή βαθμολογία εμφανίζουν σε ειδική Κλίμακα μέτρησης της προσκόλλησης, περισσότεροι από 2 στους 5 (41,4%) αναφορικά με τα ΜΚΔ και ένας στους 6 (16,5%) αναφορικά με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Στην χώρα μας, από το 2015 στο 2019 αυξάνεται σημαντικά (από 36,1% σε 43,8%) το ποσοστό των 16χρονων με υψηλή βαθμολογία στην Κλίμακα προσκόλλησης στα ΜΚΔ.

Συγκριτικά με τους εφήβους στις 35 χώρες του Προγράμματος ESPAD, οι έφηβοι στην Ελλάδα βρίσκονται χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στις μετρήσεις της Κλίμακας προσκόλλησης τόσο για τα ΜΚΔ όσο και για τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Ηλεκτρονικό τσιγάρο και ηλεκτρονικός τζόγος οι νέες εξαρτήσεις

Στη βάση των παραπάνω ευρημάτων, η ομότιμη καθηγήτρια του ΕΚΠΑ, υπεύθυνη του ελληνικού σκέλους της έρευνας στο ΕΠΙΨΥ, κυρία Άννα Κοκκέβη επισημαίνει: «Η Πανελλήνια έρευνα στο σχολικό πληθυσμό για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές (Έρευνα ESPAD-Ελλάδα) αποτελεί εδώ και 35 χρόνια (1984-2019) πολύτιμη πηγή επιστημονικά τεκμηριωμένων πληροφοριών για την έκταση, τη φύση και την εξέλιξη των συμπεριφορών αυτών στο χρόνο. Στοιχεία που αποτελούν ανεκτίμητο οδηγό για το σχεδιασμό τεκμηριωμένων πολιτικών πρόληψης στη χώρα μας, καθώς και για την αξιολόγησή τους. Από τα ευρήματα της πιο πρόσφατης έρευνας ESPAD (2019) και τις συγκρίσεις τους με αυτά των προηγούμενων ερευνών τεκμηριώνεται ότι οι πολιτικές πρόληψης που αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας αποδίδουν, αφού οι καμπύλες του καπνίσματος και της χρήσης αλκοόλ εμφανίζουν καθοδική πορεία ενώ η χρήση παράνομων ουσιών φαίνεται να σταθεροποιείται ή και να εμφανίζει τάσεις περιορισμού».

Προσθέτει ότι «τα ευρήματα υπογραμμίζουν την ανάγκη συνέχισης και ενίσχυσης των παρεμβάσεων πρόληψης, αναδεικνύοντας και σημεία εκείνα στα οποία θα πρέπει να εστιάσουμε περισσότερο, όπως στις νέες εξαρτήσεις (ηλεκτρονικό τσιγάρο, ηλεκτρονικός τζόγος) καθώς και στις ομάδες υψηλού κινδύνου».

Η ταυτότητα της έρευνας

Η «Πανελλήνια έρευνα στο σχολικό πληθυσμό για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές» διενεργείται ανελλιπώς ανά 4ετία από το 1984, αρχικά από την Ψυχιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ και ακολούθως από το ΕΠΙΨΥ και είναι η μόνη στη χώρα μας η οποία εστιάζει στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών αλλά -πιο πρόσφατα- και σε άλλες αναδυόμενες εξαρτητικές συμπεριφορές.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 αποτελεί σκέλος της γνωστής Πανευρωπαϊκής έρευνας ESPAD. Η έρευνα πραγματοποιείται με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και η μεθοδολογία της βασίζεται στο πρωτόκολλο της πανευρωπαϊκής έρευνας ESPAD (www.espad.org). Η συλλογή των στοιχείων γίνεται μέσω χορήγησης ανώνυμου ερωτηματολογίου στη σχολική τάξη.

Το 2019 συμμετείχε στην έρευνα πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 17.733 μαθητών ηλικίας 16-18 ετών, από 351 Ενιαία Λύκεια και ΕΠΑΛ. Η Έρευνα έλαβε μερική χρηματοδότηση από το Υπουργείο Υγείας, το European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) και τον Οργανισμό Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ).

Ακολουθήστε το ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ-NEWS στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από τα Καλάβρυτα, την Αχαΐα, την Δυτική Ελλάδα και τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν