«Καλάβρυτα 13 Δεκεμβρίου 1943 - Οι Πρωταγωνιστές αφηγούνται» - Εκδήλωση της Ένωσης Καλαβρυτινών Αθήνας

Το πρωινό της Κυριακής, 12 Δεκεμβρίου 2021, πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του Πολυδύναμου Πολιτιστικού Κέντρου Καλαβρύτων η εκδήλ...

Το πρωινό της Κυριακής, 12 Δεκεμβρίου 2021, πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του Πολυδύναμου Πολιτιστικού Κέντρου Καλαβρύτων η εκδήλωση της Ένωσης Καλαβρυτινών Αθήνας με τίτλο «Καλάβρυτα 13 Δεκεμβρίου 1943 - Οι Πρωταγωνιστές αφηγούνται» στα πλαίσια των επετειακών εκδηλώσεων του Δήμου της Μαρτυρικής μας Πόλης για τα 78 χρόνια από το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα, εκδηλώσεις που ήσαν, κατά γενική ομολογία, εξαιρετικές τόσο σε επίπεδο οργάνωσης όσο και σε επίπεδο - κυρίως - περιεχομένου. 

Η Ένωση Καλαβρυτινών Αθήνας κάθε χρόνο παρούσα για να αποτίσει φόρο τιμής, κλίνοντας ευλαβικά το γόνυ, στους εκτελεσμένους από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής, στις ηρωίδες Καλαβρυτινές Μανάδες, στα παιδιά του ’43. Η φυσική ή η - κατ’ ανάγκη - νοερή παρουσία μας αποτελεί χρέος τιμής. 

«Την Ιστορία τη γράφουν οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές της. Τη γράφουν εκείνοι που είδαν τα γεγονότα να εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια τους και είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην εξέλιξή τους. Και η Ιστορία δεν πλαστογραφείται, δεν αλλοιώνεται, δεν μπαίνει στα «παπούτσια» της κάθε εποχής, δεν χαμηλώνει και δεν ξαναγράφεται. Είναι μία, είναι ακέραια, έχει τη δύναμη του αναστήματός της και έτσι πορεύεται στο χρόνο», ανέφερε στο χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Καλαβρύτων κ. Θανάσης Παπαδόπουλος.

Ο κ. Θεοδόσης Παναγόπουλος, εκπροσωπώντας το Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος και τον Πρόεδρό του κ. Χρίστο Φωτεινόπουλο, απηύθυνε σύντομο χαιρετισμό ευχαριστώντας την Ένωση για τη συγκεκριμένη εκδήλωση και τη συνδιοργάνωσή της με το Μουσείο, τονίζοντας την αγαστή και αποδοτική συνεργασία μεταξύ τους, ενώ αναφέρθηκε στην πολυετή, επίμονη και επίπονη προσπάθεια του Μουσείου για τη συλλογή βιωματικών εμπειριών στα πλαίσια της επιστημονικής τεκμηρίωσης και της διατήρησης της ιστορικής μνήμης του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος. 

Ο Πρόεδρος της Ένωσης, κ. Ευθύμιος Βαζαίος, στο χαιρετισμό του ανέφερε τα εξής: «Αν στόχος μας είναι η καταγραφή των πραγματικών γεγονότων, τότε πρέπει να καταφύγουμε στις μαρτυρίες των αυτοπτών μαρτύρων, αυτών δηλαδή που επιβίωσαν από τα τραγικά γεγονότα του Δεκεμβρίου 1943.

Πριν δυο χρόνια η Ένωση Καλαβρυτινών Αθήνας, στην εκδήλωση «Τα παιδιά του 1943» τίμησε τους επιζώντες του Ολοκαυτώματος. Με τη σημερινή εκδήλωση ανοίγουμε ένα βήμα σε αυτούς τους ίδιους ανθρώπους για να καταθέσουν μαρτυρίες και βιώματα, συναισθήματα και ανέκδοτες ιστορίες, με στόχο τη διερεύνηση τόσο των γεγονότων, όσο και του αποτυπώματος ενός τόσο τραγικού γεγονότος στους ίδιους τους πρωταγωνιστές, αλλά και στην πόλη ολόκληρη, την κοινωνία και τους ανθρώπους τότε, μετέπειτα και μέχρι τη σύγχρονη εποχή». 

Οι παρευρεθέντες είχαν την ευκαιρία να ακούσουν τις βιωματικές εμπειρίες δύο εκ των παιδιών του ’43: του κ. Βασιλείου Καρκούλια και του κ. Σωτήρη Θανόπουλου.

Ο κ. Καρκούλιας στη σύντομη και μεστή περιεχομένου και συναισθημάτων ομιλία του, εξήγησε πως λόγω του πολύ νεαρού της ηλικίας του (ήταν μηνών το 1943) δεν έχει εικόνες των τραγικών γεγονότων της 13ης Δεκεμβρίου 1943, αλλά η τραγική απώλεια του πατέρα του, οι αφηγήσεις της αγαπημένης του μητέρας και τα όσα ακολούθησαν στον αγώνα της επιβίωσης, τον σημάδεψαν δια βίου. Αφηγήθηκε τις δυσκολίες που αντιμετώπισε κουβαλώντας αυτή τη φοβερή μοίρα αλλά και τον αγώνα που έδωσε, ως συνιδρυτής, πρόεδρος, μέλος του Δ.Σ. φορέων για το μεγάλο ζήτημα των γερμανικών επανορθώσεων. 

Ο κ. Θανόπουλος αναφέρθηκε επιγραμματικά στην ιστορική αλληλουχία των γεγονότων αρχίζοντας από την ιστορική μάχη της Κερπινής μέχρι την ολοκλήρωση του φοβερού εγκλήματος των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής, της «Επιχείρησης Καλάβρυτα». Όσοι είχαν την ευλογία να παρακολουθήσουν τη συγκλονιστική του αφήγηση είχαν δάκρυα στα μάτια τους και την καρδιά τους σφιγμένη: «Στον τόπο της εκτέλεσης είδα μάτια ζωντανά σαν καθρέπτες, είδα χείλη να χαμογελούν, είδα χέρια απλωμένα να ζητούν βοήθεια… Πώς να τους βοηθήσω; … Ήταν όλοι τους νεκροί…». Αυτά αντίκρυσε ένα παιδί 13 ετών…

Τα παιδιά του ’43 αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες του εγκλήματος που συνετλέστηκε, ζωντανές αποδείξεις της ανθρώπινης δύναμης, πολύτιμες φωνές, ανίκητα όπλα στον επερχόμενο πολέμο της μνήμης, για τον οποίο πολύ εύστοχα είχε μιλήσει το προηγούμενο βράδυ ο Καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Παναγιώτης Αλεξόπουλος.

Ομιλητής ήταν, επίσης, ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Πολιτισμού, Δημιουργικών Μέσων και Βιομηχανιών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, κ. Κωνσταντίνος Καλαντζής, κοινωνικός ανθρωπολόγος, με Καλαβρυτινή καταγωγή. Μέσα από την ομιλία του με τίτλο «Ιστορία, αναπαράσταση και το παρόν μέσα από το φίλτρο του παρελθόντος», αναφέρθηκε στη διαμάχη  γύρω από την ταινία «Καλάβρυτα 1943» και το κοινωνικό τοπίο που αυτή συγκροτεί. Με επιστημονικό αλλά πολύ εύληπτο τρόπο, μας έδωσε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μία πολύ ενδιαφέρουσα επιστημονική ματιά, υπό άλλο πρίσμα, πάνω στο Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα: πώς παράλληλα με την επιθυμία για την ανάδειξη της σκληρότητας της σφαγής, χωρίς στοιχεία εξωραϊσμού μπορεί να υπάρχει και μία κοινωνική τάση με την πρόσληψη του Άλλου, με την «ενσωμάτωση», δηλαδή, κάποιου (π.χ. ενός «δικού» μας Γερμανού) καθώς τον διαφοροποιεί από μια γενική οντότητα (Γερμανία). Μίλησε, επίσης, για την ανησυχία που υπάρχει σε τόπους θηριωδίας, ότι, καθώς γερνάνε όσοι έζησαν τη σφαγή, ξεχνιέται η σκληρότητα του συμβάντος και αντικαθίσταται από εκδοχές που εξυπηρετούν προσπάθειες της γερμανικής κυβέρνησης για αυτοεξωραϊσμό. Άλλο ένα στοιχείο που μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς το παρελθόν γίνεται σημαντικό σήμερα είναι η δημοσιονομική επιτήρηση στην οποία μπήκε η Ελλάδα μετά το 2010: μαζί με τις επώδυνες οικονομικές συνθήκες, πολιτικοποίησε εκ νέου την ελληνογερμανική σχέση, με την ανάγνωση των μέτρων λιτότητας μέσα από φακό της κατοχής.

Αμέσως μετά ακολούθησε η προβολή αποσπάσματος διαρκείας 30΄ (εκ του συνολικού διαρκείας 110΄) του οπτικοακουστικού αφιερώματος με τίτλο «Μαρτύρων Νέφος», με την υπογραφή του κ. Μάριου Σαράντη, εργαζόμενου στον τηλεοπτικό σταθμό της Ιεράς Μητρόπολης Πατρών «Ο ΛΥΧΝΟΣ», ιεροψάλτη, που τον βλέπουμε συχνά στο αριστερό αναλόγιο της εκκλησίας της πόλης μας. Ένας σεμνός νέος άνθρωπος ο οποίος ευαισθητοποιήθηκε από τη θυσία των πατέρων και αδερφών μας και δημιούργησε το συγκλονιτστικό αυτό αφιέρωμα. 

Επρόκειτο για μία ιδιαίτερα επιτυχημένη εκδήλωση, κυρίως από άποψη περιεχομένου και ευχαριστούμε θερμά τόσο όλους τους ομιλητές όσο και όλους όσοι μας τίμησαν με την παρουσία τους παρά τις αντίξοες συνθήκες.