Ειδικά συνεργεία για την... δίωξη αγριογούρουνων

Με απόφαση του υφυπουργού Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Γ. Αμυρά, επιτρέπεται -κατ’ εξαίρεση- η ελεγχόμενη δίωξη των αγριόχοιρων και των υ...

Με απόφαση του υφυπουργού Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Γ. Αμυρά, επιτρέπεται -κατ’ εξαίρεση- η ελεγχόμενη δίωξη των αγριόχοιρων και των υβριδίων αυτών, καθώς και μη δεσποζόμενων χοίρων, σε όλη την επικράτεια, από ειδικά συνεργεία, που θα συσταθούν άμεσα με αποφάσεις των Επιθεωρητών Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής, για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων που προκαλεί ο υπερπληθυσμός τους στη γεωργία, στη δημόσια ασφάλεια και στη βιοποικιλότητα.
Μεταξύ των λόγων που επέβαλλαν την έκδοση της συγκεκριμένης απόφασης αναφέρονται:
Το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια σε πολλές περιοχές της Ελλάδος καταγράφεται υπερπληθυσμός του είδους Sus scrofa (αγριόχοιρου) και κυρίως υβριδίων αυτού που προκαλούν εκτεταμένες ζημιές στις γεωργικές καλλιέργειες με αντίστοιχα αποτελέσματα στην αγροτική οικονομία.
Το γεγονός ότι, παρά τα διαχειριστικά μέτρα που λήφθηκαν μέχρι σήμερα, όπως είναι η αυξημένη κάρπωση των αγριόχοιρων κατά την κυνηγετική περίοδο σε όλη τη χώρα, δεν μειώθηκε ο πληθυσμός των αγριόχοιρων, ούτε και οι ζημιές στην αγροτική παραγωγή, ενώ γίνονται και συνεχής αναφορά σε ζημιές που προκαλούνται από αυτούς και τα υβρίδιά τους.

Ημερομηνίες συγκρότησης των συνεργείων

Α. Άμεση προτεραιότητα για τη συγκρότηση συνεργείων
Η υποχρέωση για την άμεση συγκρότηση συνεργείων δίωξης αφορά όλες τις Δασικές Υπηρεσίες που υπάγονται στις Επιθεωρήσεις Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής Μακεδονίας – Θράκης και Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας, οι οποίες θα εκδώσουν άμεσα αποφάσεις συγκρότησης ενός ή περισσότερων συνεργείων δίωξης ανά Δασική Υπηρεσία, στα πλαίσια της παρούσας απόφασης σε συνεργασία με τους Κυνηγετικούς Συλλόγους της περιοχής αρμοδιότητάς τους.
α1. Χρόνος λειτουργίας – Συνέργειες προγραμμάτων
Τα συνεργεία δίωξης θα επιχειρούν όλη τη διάρκεια του έτους παράλληλα με τα μέτρα που λαμβάνονται στα πλαίσια της υπ’ αρ. 147/21886/25-01-2021 κοινής υπουργικής απόφασης «Πρόγραμμα επιζωοτιολογικής επιτήρησης, πρόληψης και ελέγχου της Αφρικανικής Πανώλης των Χοίρων στους αγριόχοιρους – Καθορισμός πλαισίου συνεργασίας αρμόδιων αρχών και φορέων για τη διαχείριση του πληθυσμού των αγριόχοιρων (Β’ 313), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με την υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΔΔ/80985/2617/03-08-2022 κοινή υπουργική απόφαση (Β’ 4239).
α2. Όροι και Προϋποθέσεις
Η ρύθμιση των πληθυσμών αγριόχοιρων και υβριδίων αυτών, θα διενεργείται, αποκλειστικά και μόνο με τη θήρα τους σε δασικές, αγροτικές και λοιπές περιοχές, σε όλη την επικράτεια, από τα συγκροτούμενα στα πλαίσια της παρούσας συνεργεία.
β. Σχεδιασμός δράσεων – υλοποίηση μέτρων δίωξης
Το σχεδιασμό (συγκρότηση συνεργείων, τεχνικές θήρας, περιοχές δράσης, επαναληψιμότητα, αξιολόγηση αποτελεσματικότητας του μέτρου) αναλαμβάνει το Γραφείο Θήρας της αρμόδιας περιφερειακής Δασικής Υπηρεσίας, σε συνεργασία με τους επιστημονικούς συνεργάτες των οικείων Κυνηγετικών Οργανώσεων.
Για την μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των μελών των συνεργείων δίωξης, η συγκρότησή τους θα γίνεται από ομάδες έμπειρων κυνηγών, μελών των συνεργαζόμενων με το ΥΠΕΝ Κυνηγετικών Συλλόγων, που ήδη λειτουργούν αποτελεσματικά και γνωρίζουν τις περιοχές εφαρμογής του σχεδιασμού.
Εφόσον το συνεργείο δίωξης δραστηριοποιείται αποκλειστικά σε ελεύθερους κυνηγότοπους, δεν είναι απαραίτητη η φυσική παρουσία δασικού υπαλλήλου. Κατά την περίπτωση που τα συνεργεία δίωξης ενεργούν εντός Καταφυγίων Άγριας Ζωής και εντός απαγορευμένων στη θήρα περιοχών, η δράση τους θα εποπτεύεται υποχρεωτικά από δασικούς υπαλλήλους ή ιδιωτικούς φύλακες θήρας των Κυνηγετικών Οργανώσεων.
Οι περιφερειακές Δασικές Υπηρεσίες μεριμνούν ώστε κατά τη διάρκεια της κυνηγετικής περιόδου και τις προβλεπόμενες από τη ρυθμιστική απόφαση ημέρες άσκησης της θήρας του αγριόχοιρου, τα προγράμματα δίωξης να διενεργούνται εκτός της επιτρεπόμενης μέρας κυνηγίου, κατά τη διάρκεια του ωραρίου θήρας, ιδίως σε γεωργικές και ημιορεινές περιοχές, όπου παρατηρούνται αγριόχοιροι και υβρίδια αυτών ή μη δεσποζόμενοι χοίροι.
γ. Ασφάλεια προσωπικού και πολιτών
Για την αποφυγή πρόκλησης ατυχημάτων λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για την γνωστοποίηση της δραστηριότητας των συνεργείων όπως, ανακοινώσεις σε έντυπο τύπο,
ραδιόφωνο, τηλεόραση, ενημέρωση τοπικών κοινοτήτων, κινητοποίηση αρμόδιων φορέων κ.λπ.
Με τη συνδρομή και λοιπών εμπλεκόμενων υπηρεσιών και φορέων (Ελληνική Αστυνομία, Περιφέρειες, Ο.Τ.Α, Ενώσεις Αγροτών, Κυνηγετικές Οργανώσεις, Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. κ.ά.) λαμβάνονται μέτρα επιτήρησης της περιοχής που επιχειρούν τα συνεργεία, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η δυνατότητα προσβασιμότητας σε αυτήν και να διασφαλιστεί η ασφάλεια των πολιτών.

δ. Χρήση κυνηγετικών όπλων: Επιτρέπεται για τους σκοπούς της απόφασης, για το χρονικό διάστημα ισχύος της, συμπεριλαμβανομένου και του διαστήματος εκτός της κυνηγετικής περιόδου, η χρήση κυνηγετικών όπλων από τα μέλη των συνεργείων δίωξης.
ε. Χρησιμοποίηση σκύλων δίωξης: Επιτρέπεται, κατ’ εξαίρεση, για την υλοποίηση των σκοπών της απόφασης και για το χρονικό διάστημα που επιχειρούν τα συνεργεία δίωξης, η χρησιμοποίηση σκύλων ιχνηλατών από τα μέλη τους.
στ. Προστασία απειλούμενων ή προστατευόμενων ειδών: Εφιστάται η προσοχή στα μέλη των συνεργείων και στις εποπτεύουσες τη δράση τους Δασικές Αρχές, στις περιπτώσεις παρουσίας απειλούμενων ή προστατευόμενων ειδών της άγριας πανίδας, για την αποφυγή ενοχλήσεων κατά την περίοδο αναπαραγωγής και εξαρτήσεως των νεογνών ή νεοσσών.
ζ. Προστασία προσωπικού: Κατά τη διάρκεια ισχύος της απόφασης τα μέλη των συνεργείων υποχρεούνται να φέρουν στον κορμό του σώματος τους ένδυμα φωσφορίζοντος χρώματος πορτοκαλί (αποκλειομένης απλής λωρίδας), ορατό από κάθε οπτική πλευρά, προς αποφυγή ατυχημάτων.
η. Άδεια θήρας – ασφαλιστική κάλυψη: Οι κυνηγοί που συμμετέχουν στα συνεργεία δίωξης είναι μέλη των συνεργαζόμενων με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κυνηγετικών Συλλόγων και κατά τη δράση τους, στα πλαίσια της παρούσας απόφασης, εκτελούν νόμιμη θηρευτική δραστηριότητα εφόσον διαθέτουν άδεια θήρας εν ισχύ και ασφαλιστική κάλυψη κατά το χρονικό διάστημα που δραστηριοποιούνται.
θ. Συνεργασία φορέων: Ενόψει της συγκρότησης και λειτουργίας των συνεργείων δίωξης του άρθρου 259 του Δασικού Κώδικα και με σκοπό την συσχέτιση του μέτρου της δίωξης με τις δράσεις που αναλαμβάνονται στα πλαίσια της υπ’ αρ. 147/21886/25-01-2021 κοινής υπουργικής απόφασης (Β’ 313), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με την υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΔΔ/80985/2617/03-08-2022 κοινή υπουργική απόφαση (Β’ 4239), οι αρμόδιες τοπικές Δασικές Αρχές των Επιθεωρήσεων Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής Μακεδονίας – Θράκης και Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας θα προκαλέσουν συναντήσεις εργασίας με τις οικείες Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ), με εκπροσώπους των οικείων Ο.Τ.Α, των τοπικών Κυνηγετικών Συλλόγων, των τοπικών Γεωργοκτηνοτροφικών Ενώσεων και των Μονάδων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή ευθύνης τους, προκειμένου να εντοπίσουν και να καθορίσουν κατά προτεραιότητα τους τομείς δράσης των συνεργείων, που θα συσταθούν για τον σκοπό της παρούσης, δίνοντας προτεραιότητα σε περιοχές υψηλότερου κινδύνου, στις οποίες είναι εγκατεστημένες αγροκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις.
ι. Ειδικές ρυθμίσεις: Επιτρέπεται η αγοραπωλησία των θηρευομένων στα πλαίσια της απόφασης ατόμων μη δεσποζόμενων χοίρων, αγριόχοιρων και υβριδίων αυτών, τηρουμένων των διαδικασιών που προβλέπονται στις παρ. ζ), η) και θ) του άρθρου 3 της υπ’ αρ. 147/21886/25-01-2021 κοινής υπουργικής απόφασης (Β’ 313). Με αποφάσεις των Επιθεωρητών Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής θα καθοριστεί η διαδικασία καθώς και ποσοστό, μέχρι 20% του βάρους του κρέατος, το οποίο θα μπορεί να διατίθεται δωρεάν, σε κοινωνικά παντοπωλεία και ιδρύματα της περιοχής.
ια. Τήρηση στοιχείων: Οι Δασικές Υπηρεσίες που συγκροτούν συνεργεία δίωξης τηρούν φάκελο με στοιχεία για τον αριθμό των συνεργείων, τη σύνθεση τους, (αρχηγός ομάδας, μέλη κ.λπ., ατομικά και λοιπά στοιχεία επικοινωνίας) τις εξόδους που πραγματοποιήθηκαν, τον αριθμό των θηρευθέντων χοίρων και τις ποσότητες που διατέθηκαν (πώληση-διάθεση), την περιοχή δράσης του συνεργείου (με χάρτη στον οποίο θα έχουν σημειωθεί οι περιοχές δράσης των συνεργείων, οι κτηνοτροφικές μονάδες διαφόρου δυναμικότητας της περιοχής καθώς και τα λοιπά μέτρα που λήφθηκαν συνεργικά με τη δίωξη στην ίδια περιοχή (μυοκτονίες, βελτιώσεις περιφράξεων, απολυμάνσεις, προγράμματα ενημέρωσης των αγροτών κ.λπ.).

Β. Μέση προτεραιότητα για τη συγκρότηση συνεργείων
Αφορά στη συγκρότηση συνεργείων δίωξης από τις περιφερειακές Δασικές Υπηρεσίες που υπάγονται στις Επιθεωρήσεις Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας, Πελοποννήσου – Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου και Αττικής, οι οποίες θα προχωρήσουν στην έκδοση αποφάσεων συγκρότησης ενός ή περισσότερων συνεργείων δίωξης ανά Δασική Υπηρεσία, στα πλαίσια της παρούσας απόφασης. Τα συνεργεία στις υπηρεσίες αυτές θα συγκροτηθούν και θα λειτουργήσουν μετά από αξιολόγηση της σχετικής ανάγκης προστασίας της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής στην περιοχή ευθύνης τους και κατόπιν σχετικής συνεννόησης ή αιτήματος το οποίο υποβάλλεται από την οικεία Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (Δ.Α.Ο.Κ) ή την αρμόδια Διεύθυνση Κτηνιατρικής ή τμήμα κτηνιατρικής της Π.Ε.
Χρόνος λειτουργίας Τα συνεργεία δίωξης θα επιχειρούν όλη τη διάρκεια του έτους παράλληλα με τα μέτρα που λαμβάνονται στα πλαίσια της υπ’ αρ. 147/21886/25-01-2021 κοινής υπουργικής απόφασης «Πρόγραμμα επιζωοτιολογικής επιτήρησης, πρόληψης και ελέγχου της Αφρικανικής Πανώλης των Χοίρων στους αγριόχοιρους – Καθορισμός πλαισίου συνεργασίας αρμόδιων αρχών και φορέων για τη διαχείριση του πληθυσμού των αγριόχοιρων (Β’ 313), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με την υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΔΔ/80985/2617/03-08-2022 κοινή υπουργική απόφαση (Β’ 4239).
Κατά τα λοιπά ισχύουν οι όροι και οι προϋποθέσεις (α2), (β), (γ), (δ), (ε), (στ), (ζ), (η), (ι) και (ια) του κεφαλαίου Α της παρούσας απόφασης.
Γ. Λοιπές περιπτώσεις:
Στις υπόλοιπες Δασικές Υπηρεσίες των Επιθεωρήσεων Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής Αιγαίου και Κρήτης, τα συνεργεία θα συγκροτηθούν μόνο στην περίπτωση που διατυπωθεί σχετικό αίτημα από την οικεία Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (Δ.Α.Ο.Κ.).

Δ. Χειρισμός προσεγγίσεων αγριόχοιρων και υβριδίων αυτών καθώς και μη δεσποζόμενων χοίρων εντός κατοικημένων περιοχών:
Η θήρα εντός κατοικημένων περιοχών απαγορεύεται σύμφωνα με τη διάταξη του εδαφίου α’ της παρ. 1 του άρθρου 256 του ν.δ. 86/1969 (Α’ 7) καθώς επίσης απαγορεύεται και η χρήση όπλων εντός κατοικημένων περιοχών για το σκοπό της παρούσας.
Ως εκ τούτου εφαρμόζονται μέθοδοι εκδίωξής τους ή παγίδευσής τους (εγκλωβισμός) σε ελεγχόμενο χώρο ή κλωβούς και η απομάκρυνσή τους από την περιοχή.
Για το σκοπό αυτό εγκρίνεται η χρήση από τις Δασικές Αρχές ειδικών παγίδων (κλωβών) για τη σύλληψη και απομάκρυνση των αγριόχοιρων και των υβριδίων αυτών, συμπεριλαμβανομένων και των κατοικημένων περιοχών των οικείων Δήμων, των χώρων πρασίνου, αλσών και πάρκων, καθώς και των παρυφών του οδικού δικτύου.
δ.1 Μεθοδολογία παγίδευσης: Για την παγίδευση θα χρησιμοποιηθούν ειδικοί σιδερένιοι κλωβοί στους οποίους με τροφική έλξη, θα εγκλωβίζονται αυτόματα με την είσοδο τους οι αγριόχοιροι ή τα υβρίδια αυτών. Τα άτομα που εγκλωβίζονται θα απελευθερώνονται στη συνέχεια με μέριμνα της οικείας Δασικής Αρχής και των συνεργαζόμενων υπηρεσιών των ΟΤΑ ή των Κυνηγετικών Συλλόγων, σε απομακρυσμένες δασικές περιοχές όμορων Δασαρχείων που αποτελούν φυσικούς βιοτόπους των αγριόχοιρων.
δ.2 Συνεργασία φορέων: Για τη διαχείριση προβλημάτων αλληλεπίδρασης ειδών της άγριας πανίδας (αγριόχοιρων κλπ) με τον άνθρωπο εντός κατοικημένων περιοχών θα προηγείται συνεργασία των Δασικών Υπηρεσιών με την Τοπική Αυτοδιοίκηση (Α ́ και Β ́ βαθμού), τις οικείες Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (Δ.Α.Ο.Κ.), τις Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών του ΟΦΥΠΕΚΑ, τις Κυνηγετικές Ομοσπονδίες και τις λοιπές αρμόδιες κατά περίπτωση αρχές, για τον εντοπισμό χώρων υψηλής επικινδυνότητας, τον επιχειρησιακό σχεδιασμό των δράσεων συλλογής και απομάκρυνσης των ζώων, τη λήψη των απαραίτητων συνοδευτικών μέτρων και την υποστήριξη των διαδικασιών με τους απαραίτητους πόρους και μέσα ιδίως από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Οι εργασίες παγίδευσης και απελευθέρωσής των αγριόχοιρων θα γίνονται μεμονωμένα ή από κοινού από προσωπικό της οικείας Δασικής Αρχής, τους Ιδιωτικούς Φύλακες Θήρας των Κυνηγετικών Οργανώσεων ή εθελοντές κυνηγούς που είναι μέλη των συνεργαζόμενων με το ΥΠΕΝ Κυνηγετικών Οργανώσεων, καθώς και προσωπικό των οικείων Ο.Τ.Α που θα διατεθεί για το σκοπό αυτό μετά από σχετική συνεννόηση με την τοπική Δασική Υπηρεσία.
Εφόσον απαιτηθεί αναισθητοποίηση του ζώου για τη μεταφορά του, αυτή θα πραγματοποιείται κατά τις κείμενες διατάξεις παρουσία κτηνιάτρου της οικείας Διεύθυν- σης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (Δ.Α.Ο.Κ.) ή ιδιώτη κτηνιάτρου.
δ.3 Συνοδευτικά Μέτρα: Για την μείωση των αλλη- λεπιδράσεων αγριόχοιρων ή υβριδίων αυτών με τους ανθρώπους είναι απαραίτητη η λήψη συνοδευτικών μέτρων από τους αρμόδιους κατά περίπτωση φορείς στην περιοχή εφαρμογής του σχεδιασμού.
Τα συνοδευτικά μέτρα θα περιλαμβάνουν ιδίως τη μείωση της τροφικής έλξης των αγριόχοιρων στην ευρύτερη περιοχή, με την τακτική περισυλλογή των απορριμμάτων, την επισκευή και αντικατάσταση κατεστραμμένων κάδων απορριμμάτων, τη χρήση κάδων απορριμμάτων ασφαλείας από τους ΟΤΑ, την τοποθέτηση προειδοποιητικών πινακίδων σήμανσης για την διέλευση άγριων ζώων, τη βελτίωση του φωτισμού στο οδικό δίκτυο, που γειτνιάζει ή διασχίζει δασικού χαρακτήρα εκτάσεις, για την αποφυγή ατυχημάτων και την επανεξέταση των τοπικών απαγορεύσεων θήρας στην περιοχή αρμοδιότητάς των οικείων δασαρχείων.
Ε. Λοιπές απαγορεύσεις:
Από τη δημοσίευση της παρούσας, απαγορεύεται αυστηρά η παροχή τροφής σε ημίαιμους χοίρους ή αγριόχοιρους στον αστικό, ημιαστικό ή περιαστικό ιστό και στις περιοχές που συγκροτήθηκαν και δρουν τα συνεργεία δίωξης. Οι Προϊστάμενοι των Δασικών Υπηρεσιών εξουσιοδοτούνται για την έκδοση δασικών αστυνομικών διατάξεων (Δ.Α.Δ) στα πλαίσια της παρούσας, για την απαγόρευση χορήγησης τροφής στα είδη της άγριας πανίδας.
Το προσωπικό των εμπλεκόμενων Υπηρεσιών και Φορέων θα περιοριστεί στις πλέον απαραίτητες ενέργειες κατά τη χρήση των παγίδων, ώστε να μην προκληθούν προβλήματα στα ενδημικά είδη ή σε άλλα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος, ακολουθώντας σε κάθε περίπτωση τις υποδείξεις των αρμόδιων δασικών υπαλλήλων.