Το λίκνο της εθνικής μας παλιγγενεσίας, από τις αρχαιότερες μονές της Ελλάδας, είναι το ιστορικό μοναστήρι στο οποίο κηρύχθηκε η Ελληνική Ε...
Το λίκνο της εθνικής μας παλιγγενεσίας, από τις αρχαιότερες μονές της Ελλάδας, είναι το ιστορικό μοναστήρι στο οποίο κηρύχθηκε η Ελληνική Επανάσταση το 1821, από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό και σηματοδότησε την ημέρα του ξεσηκωμού του Έθνους μας. Είναι το ιστορικό σημείο που οι πρόγονοί μας βροντοφώναξαν ηρωικά «Ελευθερία ή Θάνατος».
Η μονή χτίστηκε το 961 μ.Χ. από έναν ασκητή της μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Ορους, της οποίας στην αρχή ήταν μετόχι. Σύντομα, οι μοναχοί έφτασαν περίπου τους χίλιους και η νέα μονή ανεξαρτητοποιήθηκε διατηρώντας το όνομα της μητρικής μονής. Το 1585 πυρπολήθηκε από τους Τούρκους, και οι μοναχοί, όσοι γλύτωσαν από τη σφαγή, σκορπίστηκαν στα γύρω βουνά. Ξανακτίστηκε το 1600 ενώ στη σημερινή της θέση κτίσθηκε πιθανώς το 1689, τρίκογχο, αγιορείτικου τύπου, κτίσμα πού διασώζει τοιχογραφίες. Η μονή Αγίας Λαύρας δοκιμάστηκε το 1715 (Β' Τουρκοκρατία) και κυρίως στα Ορλωφικά, πυρπολήθηκε το 1826 από τον Ιμπραήμ, ανοικοδομήθηκε το 1828, με την ίδρυση νέου καθολικού τύπου «βασιλικής με τρούλο», ερειπώθηκε με το σεισμό της 24ης Ιουλίου 1844, για να κτισθεί και πάλι το 1850. Ναζιστικά στρατεύματα το Δεκέμβριο του 1943 έκαψαν τη μονή, λεηλάτησαν τις αποθήκες και εκτέλεσαν τρεις μοναχούς, που δεν είχαν εγκαταλείψει το μοναστήρι. Οι μοναχοί που είχαν κρυφτεί λίγο πιο μακριά ξαναγύρισαν όταν είχαν απομακρυνθεί τα στρατεύματα, φέρνοντας μαζί τους τα κειμήλια και το λάβαρο που διέσωσαν και άρχισαν ξανά από την αρχή την επισκευή και ανοικοδόμηση. Το 1950, με προσφορές πιστών και ενίσχυση από το κράτος ανοικοδομήθηκε εξ’ ολοκλήρου.
Το Παλαιομονάστηρο
Τριακόσια περίπου μέτρα, ΝΔ της σημερινής τοποθεσίας της Μονής της Αγίας Λαύρας, στην θέση Παλαιομονάστηρο, συναντάμε το πρώτο καθολικό της Μονής. Ένας δίκλιτος σταυρεπίστεγος ναός στο στόμιο σπηλιάς με δύο σειρές τοιχογραφιών και δίρητη στέγη. Αυτή η πρώτη μονή καταστράφηκε ολοσχερώς από φωτιά το 1585. Διασώζονται στο εξωτερικό του δύο σειρές τοιχογραφιών. Η πρώτες τοιχογραφίες είναι της Παλαιολόγιου εποχής η οποία διακρίνεται στο Ιερό Βήμα. Η δεύτερη σειρά τοιχογραφιών είναι της μεταβυζαντινής εποχής (1645).
Λάβαρο της Επανάστασης
γράφει ο Νίκος Κυριαζής
Στα πολύτιμα κειμήλια της μονής Αγίας Λαύρας συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η κάρα του Αγίου Αλεξίου δωρεά του Αυτοκράτορα Εμμανουήλ Παλαιολόγου το 1398, ο Επιτάφιος του 1754 κεντημένος στη Σμύρνη, η εικόνα του Αγίου Γεωργίου κεντημένη στην Κωνσταντινούπολη, Ευαγγέλιο δωρισμένο από την Αυτοκράτειρα της Ρωσίας Αικατερίνη Β’ τη Μεγάλη, τα χρυσοκέντητα άμφια του Αρχιεπισκόπου Παλαιών Πατρών Γερμανού, εγκόλπια, ξυλόγλυπτοι σταυροί και λειψανοθήκες Αγίων. Εκτός από τα σημαντικά ιερά κειμήλια και λείψανα που υπάρχουν στην ιερά μονή, σημαντικός θησαυρός είναι τα 3.000 έντυπα στη βιβλιοθήκη της, με το αρχαιότερο να χρονολογείται από το 1502
Από τα ιστορικά και μοναδικά αρχεία της Μονής Αγίας Λαύρας, βρίσκουμε πλούσιο υλικό και μοναδικά στοιχεία χειρόγραφα αγωνιστών, προκρίτων μοναχών και άλλα για την περίοδο του Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της επαναστατικής περιόδου 1821.
Εκεί υπάρχουν πολλές αναφορές αλλά και η αλληλογραφία των οπλαρχηγών με τη Μονή για συντονισμό ενεργειών αλλά και του τρόπου δράσεως των επαναστατών.
Το Λάβαρο της Επανάστασης
Σύμφωνα με το αρχείο της Μονής (κώδιξ 1703) το Λάβαρο αποτελούσε προσφορά των Ελλήνων της Σμύρνης κατά τα τέλη του 16ου αιώνα. Η παράσταση του λαβάρου αποδίδει την Κοίμηση της Θεοτόκου –μνήμη της οποίας τιμά η Μονή- και είναι επίμηκες ορθογώνιο (1,20 μήκος και 0,95 πλάτος) με μεταξωτά κρόσσια και διανθισμένο από πολύτιμα υλικά!
Το ιερό λάβαρο πολλές φορές έγινε βορά λεηλασιών. Το 1772 καταγράφετε η πρώτη υφαρπαγή του στην Μολδοβλαχία. Οι μοναχοί της μονής με την αρωγή του Πατριαρχείου και μοναχών της Μολδοβλαχίας το εξαγόρασαν με την ανταλλαγή άλλων κειμηλίων της μονής. Το 1780 αντίστοιχο περιστατικό με την μεταφορά του αυτήν τη φορά στην Ήπειρο. Το 1826 και κατά την πυρπόληση του μοναστηριού από τον Ιμπραήμ το λάβαρο διεσώθη τελευταία στιγμή χάριν των μοναχών Αθανασίου και Δανιήλ οι οποίοι το μετέφεραν στο νησί Κάμηλο της Ιθάκης. Σήμερα φυλάσσετε στο φυσικό του χώρο σε ιδική προθήκη και αποτελεί το ιστορικότερο κειμίλιο της μονής.
Το 1844 με δημοσίευμα!!! της εφημερίδας «ΚΑΙΡΟΙ» , αμφισβητήθηκε το λάβαρο και ανέφερε πως το λάβαρο της ορκωμοσίας ήταν η σημαία των Κερπενιτών (αγωνιστές της Κερπινής Καλαβρύτων) -αμφισβητήθηκε προς αποφυγή παρεξηγήσεων το λάβαρο που χρησιμοποιήθηκε και όχι το γεγονός της επανάστασης-.
Με αφορμή του συγκεκριμένου δημοσιεύματος και προς αποκατάσταση της αλήθειας ξεκίνησε έρευνα και αναζητήθηκαν πρώτα απ όλα οι μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων που βρίσκονταν ακόμα εν ζωή.
Οι μάρτυρες που κατεγράφησαν και πιστοποίησαν το γεγονός της χρησιμοποίησης του Λαβάρου της Αγίας Λαύρας ως επαναστατικής σημαίας, αλλά και του γεγονότος της επανάστασης της 21ης Μαρτίου 1821 είναι σύμφωνα με τα αρχεία της Μονής οι: Αντιστράτηγος Β.Πετιμεζάς, Σπύρος Καρασπύρος, Μπολιαρίτης, Σταμάτης Μποτιώνης, Καλλιμάνης εκ Σαββανών, Θεοδ. Ανδρικόπουλος, Π. Κασκανδραμης, Π. Θεοδωρόπουλος από του Φίλια, Πρόκριτος Κ. Παπαδαίος από Μαζέικα, Γιαννάκης Λαμπρόπουλος εκ Παγκρατίου, Αν Παπανικολάου, Απ.Παναγόπουλου εκ Βυσωκάς, ο τότε (1821) διάκονος του Π.Π.Γερμανού και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Θεόφιλος Βλαχοπαπαδόπουλος, ο Αλεξ. Δεσποτόπουλος από το Αίγιο ο οποίος εκφώνησε τον πανηγυρικό της ημέρας 25η Μαρτίου 1881 και συγκινημένος θυμήθηκε την ιστορική εκείνη ώρα αφού και ο ίδιος είχε ορκισθεί. Μαρτυρεί όμως και το ίδιο το λάβαρο που φέρει τούρκικο βόλι κατά την επίθεση στα Καλάβρυτα (21/3/1821) και είναι εμφανέστατο ακριβώς στο κεφάλι του αριστερού Αγγέλου της εικόνας του.
Στα πολύτιμα κειμήλια της μονής Αγίας Λαύρας συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η κάρα του Αγίου Αλεξίου δωρεά του Αυτοκράτορα Εμμανουήλ Παλαιολόγου το 1398, ο Επιτάφιος του 1754 κεντημένος στη Σμύρνη, η εικόνα του Αγίου Γεωργίου κεντημένη στην Κωνσταντινούπολη, Ευαγγέλιο δωρισμένο από την Αυτοκράτειρα της Ρωσίας Αικατερίνη Β’ τη Μεγάλη, τα χρυσοκέντητα άμφια του Αρχιεπισκόπου Παλαιών Πατρών Γερμανού, εγκόλπια, ξυλόγλυπτοι σταυροί και λειψανοθήκες Αγίων. Εκτός από τα σημαντικά ιερά κειμήλια και λείψανα που υπάρχουν στην ιερά μονή, σημαντικός θησαυρός είναι τα 3.000 έντυπα στη βιβλιοθήκη της, με το αρχαιότερο να χρονολογείται από το 1502
Το πρόγραμμα εισόδου έχει ως εξής:
Άπό Μάϊο έως Σεπτέμβριο 10-1,4-5, κλειστά 1-4. Άπό ‘Οκτώβριο έως Απρίλιο 10-1, 3-4, κλειστά 1-3. Τό μουσείο μέ τά κειμήλια βρίσκεται στή σημερινή Μονή όπου μπορεί κανείς νά τά θαυμάσει.(τηλ. 26920 22363).
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.