ΠΛΑΝΗΤΕΡΟΥ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ

ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΤΕΛΟΣ ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΑΛΛΟΤΕ ΜΑΓΕΥΤΙΚΟΥ ΠΛΑΤΑΝΟΔΑΣΟΥΣ   Tο έτος 2011, εντοπίστηκε για πρώτη φορά στο Πλανητέρο και στις πηγές του Αρο...

ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΤΕΛΟΣ ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΑΛΛΟΤΕ ΜΑΓΕΥΤΙΚΟΥ ΠΛΑΤΑΝΟΔΑΣΟΥΣ 

Tο έτος 2011, εντοπίστηκε για πρώτη φορά στο Πλανητέρο και στις πηγές του Αροανίου ποταμού η θανατηφόρος ασθένεια των πλατάνων. Τότε είχαν εντοπιστεί ελάχιστα μεμονωμένα πλατάνια, προσβεβλημένα από τον μύκητα ceratocystis platani που προκαλεί την ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου, η οποία μεταδίδεται κυρίως μέσω του ριζικού συστήματος και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων (χρήση μηχανημάτων εκσκαφής, εργαλεία κλάδευσης, αλυσοπρίονα κ.λ.π), καθώς και με το πριονίδι που παράγεται από την υλοτομία ασθενών δένδρων. http://www.fria.gr/platanos/files/G-Tsopelas.pdf.
Ιδιαίτερη αναφορά στον κίνδυνο που ενέχει το πριονίδι για την διασπορά του θανατηφόρου παθογόνου μύκητα γίνεται στην ενημερωτική εγκύκλιο του Ινστιτούτου Δασικών Μεσογειακών Οικοσυστημάτων (ΕΘΙΑΓΕ) (σελ.4) http://www.fria.gr/platanos/files/G-Tsopelas.pdf.:
"Κίνδυνος διασποράς του παθογόνου υπάρχει επίσης με τις εργασίες υλοτομίας ασθενών δένδρων, όταν αυτές δεν γίνονται με την απαιτούμενη προσοχή και επιμέλεια. Το παθογόνο μπορεί να επιβιώσει για μεγάλα χρονικά διαστήματα στο πριονίδι το οποίο προκύπτει από την υλοτομία και τον τεμαχισμό των δένδρων. Το πριονίδι αυτό μπορεί να μεταφερθεί με τον άνεμο ή με τα διερχόμενα αυτοκίνητα σε μεγάλες αποστάσεις. Επίσης, το πριονίδι ή κομμάτια από μολυσμένο ξύλο μπορεί να μεταφερθούν με το νερό στα ποτάμια"
Πρόσφατα, ανατέθηκε εργολαβικά, σε ιδιωτικό δασολογικό γραφείο με έδρα την Τρίπολη, η εκπόνηση μελέτης με σκοπό την υλοτομία ασθενών πλατάνων σε όλο τον Δήμο Καλαβρύτων, στο πλαίσιο εφαρμογής της Κοινής Υπουργικής Απόφασης με αριθμ. 4757/123205/2023 ΦΕΚ 2842/Β/27-04-2023 "Μέτρα για τον περιορισμό και την εξάλειψη του επιβλαβούς οργανισμού καραντίνας Ceratocystis platani που προκαλεί την ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου (Platanus spp) ".
Το κόστος υλοτομίας των πλατάνων ανέρχεται στο ποσό των εξήντα χιλιάδων ευρώ (60.000€).
Το Δασαρχείο Καλαβρύτων έχει την αποκλειστική ευθύνη και υποχρέωση για την επίβλεψη της αναδόχου εταιρείας του έργου για την τήρηση των μέτρων ασφαλούς υλοτομίας για την αποφυγή διασποράς του επιβλαβούς παθογόνου.
Τα πλατάνια που θα υλοτομηθούν θα μεταφερθούν για εκμετάλλευση θερμικής επεξεργασίας σε μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες επεξεργασίας ξύλου στην Ελλάδα, με σκοπό την παραγωγή ξυλείας pellet.
Στις 14 Ιουνίου τ.ε. άρχισαν οι υλοτομικές εργασίες στο Πλανητέρο, χωρίς όμως να τηρούνται με προσοχή και επιμέλεια τα μέτρα προστασίας, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 3, παρ.3 της ανωτέρω Κοινής Υπουργικής Απόφασης, με σκοπό την αποφυγή εξάπλωσης του θανατηφόρου μύκητα. Ειδικότερα, χωρίς να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την συλλογή του πριονιδίου και χωρίς απολύμανση των αλυσοπρίονων, σύμφωνα με μαρτυρίες παρευρισκόμενων κατοίκων του χωριού.
Στις 14 και 15 Ιουνίου, ο χώρος των πηγών (δρόμος και όχθες ποταμού) γέμισε με κομμένους κορμούς και πριονίδι από τα προσβεβλημένα πλατάνια.
Την Δευτέρα 19 Ιουνίου τ.ε, μετά από έντονες διαμαρτυρίες ευαισθητοποιημένων κατοίκων, το συνεργείο της εταιρείας, σε κάποια σημεία, χρησιμοποίησε απορροφητικούς σωλήνες, κάδους συλλογής του πριονιδίου και κάδους με απολυμαντικά. Όμως, στο ρέμα ΜΕΛΑΙΝΑ που διατρέχει το χωριό, το πριονίδι αφέθηκε πάνω στα υλοτομημένα πλατάνια.
Τα υλοτομικά έργα συνεχίζονται και τα κομμένα ασθενή δένδρα παραμένουν στοιβαγμένα δίπλα σε υγιή πλατάνια, ενώ κάποιοι κάτοικοι της περιοχής, επωφελούμενοι αυτής της κατάστασης, μεταφέρουν χωρίς καμία προφύλαξη με αγροτικά αυτοκίνητα τεμάχια κορμών, κλάδων κλπ., κατά παράβαση της ως άνω Κ.Υ.Α, η οποία μεταξύ άλλων, προβλέπει:
Άμεση κοπή και καταστροφή με καύση ή υγειονομική ταφή ή απομάκρυνση και μεταφορά της προσβεβλημένης ξυλείας ...
"Συλλογή και καταστροφή με καύση όλων των υπολειμμάτων υλοτομίας φυτών πλατάνου (Platanus spp.) που προέρχονται από την κοπή των φυτών πλατάνου (Platanus spp.) των περ. α’ και β’ της παρ. 2. 4. α) Καθαρισμός και απολύμανση με κατάλληλες, εγκεκριμένες χημικές ουσίες όλων των εργαλείων κοπής που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για την κλάδευση ή την υλοτομία υγιών φυτών πλατάνου (Platanus spp.), πριν και μετά τη χρησιμοποίησή τους. β) Καθαρισμός από χώματα και υπολείμματα ξύλου"

Μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα απραξίας των αρμοδίων υπηρεσιών που είχε ως αποτέλεσμα την εκτενή εξάπλωση της ασθένειας των πλατάνων, εξ αιτίας της μετάδοσης του επιβλαβούς παθογόνου μέσω του ριζικού συστήματος και από τη στιγμή που όλα τα προηγούμενα χρόνια το Δασαρχείο Καλαβρύτων απαγόρευε αυστηρά την υλοτομία των άρρωστων πλατανιών, επικαλούμενο ότι το πριονίδι θα μολύνει και τα υπόλοιπα υγιή πλατάνια, μήπως θα έπρεπε να έχει επιβάλει στην ανάδοχο εταιρεία αυστηρούς κανόνες τήρησης των μέτρων αποφυγής διασποράς του επιβλαβούς παθογόνου και να είχε απαιτήσει την άμεση απομάκρυνση των κομμένων δένδρων και την χρησιμοποίηση μεγάλων κάδων για την συλλογή και καύση των υπολειμμάτων; Διότι εάν μετά από τόσα χρόνια αυστηρών απαγορεύσεων, φθάσαμε στο σημείο να βλέπουμε το πριονίδι διασκορπισμένο παντού και τα κομμένα δένδρα με τα υπολείμματα αυτών άναρχα πεταμένα δίπλα και μέσα στον δρόμο και το ποτάμι, τίθεται το εύλογο ερώτημα: για ποιο λόγο δεν παραχωρήθηκε η υλοτομία στους κατοίκους του χωριού, ίσως να πραγματοποιείτο με καλύτερο τρόπο, και το ποσό των εξήντα χιλιάδων ευρώ (60.000) να διατίθετο για αγορά νέων δένδρων με σκοπό την αναδάσωση;
Επισημαίνω ότι επειδή είχα εγκαίρως πληροφορηθεί για τις καταστρεπτικές συνέπειες του θανατηφόρου παθογόνου ceratocystis platani, είχα εκδηλώσει ενεργό ενδιαφέρον για την προστασία του πλατανοδάσους και ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες του Δασαρχείου Καλαβρύτων, του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού και του καθηγητή Παναγιώτη Τσόπελα, είχα πάρα πολλές φορές συγκρουστεί με κάποιους συγχωριανούς μου που ζητούσαν να υλοτομήσουν τα ασθενή πλατάνια.
Είναι προφανές ότι το εν λόγω εγχείρημα, με τον τρόπο που λαμβάνει χώρα, αντί να περιορίσει την θανατηφόρο ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου, θα δώσει την χαριστική βολή στο άλλοτε μαγευτικό πλατανοδάσος που προσέλκυε χιλιάδες επισκέπτες και προκαλούσε τον θαυμασμό τους.
Βασιλική Θεοδ. Μηλιτσοπούλου