Οι Άγιοι των Καλαβρύτων - Αφιέρωμα

Τα Καλάβρυτα, εκτός από άρρηκτα συνδεδεμένα με την ιστορία της νεότερης Ελλάδας και Λίκνο της εθνικής μας παλιγγενεσίας, είναι και γεμάτα ...

Τα Καλάβρυτα, εκτός από άρρηκτα συνδεδεμένα με την ιστορία της νεότερης Ελλάδας και Λίκνο της εθνικής μας παλιγγενεσίας, είναι και γεμάτα πνευματικότητα και γεμάτα ελληνορθόδοξη παράδοση με Ιερές Μονές και προσκυνήματα, που χαρακτηρίζονται πυλώνες της Ορθοδοξίας.
Μέσα σε αυτό το πνευματικό περιβάλλον η Επαρχία Καλαβρύτων έχει και ως καύχημα Καλαβρυτινούς Αγίους και μορφές πνευματικές αναγνωρισμένες σε όλη την Ορθοδοξία.
Αξίζει να σημειώσουμε οτι η Εκκλησία των Καλαβρύτων είναι Αποστολική, αφού ιδρυτής της ο Απόστολος Λουκάς εικονογράφος της Ιεράς Εικόνας της Μεγαλοσπηλαιώτισσας (η παράδοση θέλει τον ευαγγελιστή Λουκά αφ' ενός ιστορήσαντα την εικόνα και αφ' ετέρου συγγράψαντα το Ευαγγέλιο στην περιοχή της Μονής).

Η σημασία της Αποστολικότητας είναι μεγάλη καθώς η αποστολικότητα εκφράζει την προέλευση της Εκκλησίας ως ιδρύματος που κτίσθηκε από το Χριστό πάνω στο θεμέλιο των Αποστόλων, με ακρογωνιαίο λίθο τον ίδιο τον Κύριο και την σημασία οτι η αποστολική διαδοχή σε σύνδεσμο με την ενότητα πίστεως και διοικήσεως, είναι η λυδία λίθος που διακρίνει την ορθόδοξη Εκκλησία.

ΜΕΓΑ ΣΠΗΛΑΙΟ - Η Θαυματουργή Ιερή ΕικόναΗ Θαυματουργή Ιερή Εικόνα της «Παναγίας της Μεγαλοσπηλαιώτισσας, κατέχει εξέχουσα θέση μεταξύ των ιερών κειμηλίων της Μονής. Είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά (μία εκ των τριών που δημιούργησε και σώζονται μέχρι σήμερα). Σύμφωνα με αξιόπιστες ιστορικές μαρτυρίες, ο Ευαγγελιστής Λουκάς, μετά τον θάνατο του Απ. Παύλου, έδρασε, όπως και ο Απ. Ανδρέας, στην Αχαΐα, όπου πιθανότατα συνέγραψε το θαυμάσιο Ευαγγέλιό του και τις αριστουργηματικές «Πράξεις των Απόστολων». Όταν λοιπόν ήρθε στη Αχαΐα έφερε μαζί του από την Παλαιστίνη και την συγκεκριμένη Ιερή Εικόνα (ευλογημένη από την ίδια την Παναγία) την οποία αργότερα δώρισε στους πρώτους χριστιανούς. Την εποχή των διωγμών αυτοί κατέφυγαν για ασφάλεια στο Σπήλαιο όπου και την έκρυψαν. Όταν οι ίδιοι πέθαναν ή φονεύθηκαν για τον Χριστό, η Εικόνα παρέμεινε στο Σπήλαιο μέχρι που ανακαλύφθηκε κατά τον θαυμαστό τρόπον από την Αγία Ευφροσύνη. Είναι ανάγλυφη, πάχους τριών πόντων και πλασμένη από κερί, μαστίχα και άλλες ύλες. Φέρει εσθήτα (φόρεμα) χρωματισμένη και χρυσά διαγράμματα. Από τις πολλές πυρκαγιές έχει αμαυρωθεί. Το σώμα της Παναγίας είναι στραμμένο δεξιά, με κεκλιμένη την κεφαλή προς τον Υιόν της, κρατώντας τον στο δεξί χέρι (Δεξιοκρατούσα), ο οποίος με το αριστερό του χέρι κρατεί ελαφρά την αριστερή παλάμη της Μητρός Του, ενώ με το δεξιό κρατάει το Ευαγγέλιο. Δεξιά και αριστερά της κηρόπλαστης Εικόνας παρίστανται, μετά φόβου άγγελοι. Στις τέσσερις γωνιές της Εικόνας δεξιά εξαπτέρυγα Σεραφείμ και αριστερά πολυόμματα Χερουβείμ.
 

Μέγα Σπήλαιο - Το αρχαιότερο μοναστήρι στην Ελλάδα

Η Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου, το μεγάλο αυτό προσκύνημα της Ορθοδοξίας, που προσελκύει πλήθος πιστών θεωρείται ως το αρχαιότερο στην Ελλάδα. Χτίστηκε το 362 μ.Χ. από τους Θεσσαλονικείς αδερφούς μοναχούς, Συμεών και Θεόδωρο. Σήμερα οκταώροφη, υψώνεται πάνω στον βράχο καθηλώνοντας και τον πιο αδιάφορο επισκέπτη. Το καθολικό της Μονής, σκαμμένο στο βράχο, είναι ναός σταυροειδής, εγγεγραμμένος με δύο νάρθηκες. Ο κύριος ναός έχει τοιχογραφίες του 1653, αξιόλογα μαρμαροθετήματα στο δάπεδο και ξυλόγλυπτο τέμπλο.

Αγία Λαύρα - Κάρα Αγίου Αλεξίου πολιούχου Καλαβρύτων Τό 1398 ἡ Τιμία Κάρα τοῦ ἁγίου Ἀλεξίου μεταφέρθηκε στήν Ἱερά Μονή Ἁγίας Λαύρας ὡς δῶρο τοῦ Αὐτοκράτορα Μανουήλ Παλαιολόγου. Ἄπειρα εἶναι τά θαύματα καί οἱ εὐεργεσίες τοῦ Ἁγίου στό Μοναστήρι τῆς ἁγίας Λαύρας καί τίς γύρω περιοχές. Μάλιστα σέ περιόδους ἀνομβρίας, σεισμῶν καί ἐπιδρομῆς ἀκρίδων, στίς περιοχές τῶν Καλαβρύτων ἀλλά καί στήν Αἰγιάλεια, τό Λεβίδι καί τήν Κορινθία,  οἱ ντόπιοι συνηθίζουν νά τελοῦν ἁγιασμούς, παρακλήσεις καί λιτανεῖες μέ τήν Τιμία Κάρα του. Καί πράγματι, ἔχουν καταγραφεῖ πολλά θαυμαστά σημεῖα τῆς προστασίας τοῦ Ἁγίου. 

Αγία Λαύρα - Το λίκνο του Έθνους

Η χιλιόχρονη Μονή της Αγίας Λαύρας με την πολυκύμαντη ιστορία της αποτελεί το λίκνο της εθνικής μας παλιγγενεσίας, πανελλήνιο εθνικοθρησκευτικό προσκύνημα πρώτου μεγέθους και μία από τις αρχαιότερες Μονές του ελληνικού χώρου, αληθινό σέμνωμα της περιοχής.  

Οι Άγιοι των Καλαβρύτων

Οι Όσιοι Συμεών, Θεόδωρος και Ευφροσύνη

Ο Συμεών και ο Θεόδωρος ήταν αδέλφια μεταξύ τους και κτήτορες της Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου. Γεννήθηκαν στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. και αφού ασκητικά και οσιακά έζησαν απεβίωσαν ειρηνικά. Η δε Οσία Ευφροσύνη, είναι αυτή που βρήκε την εικόνα της Θεοτόκου, που κατά την παράδοση αγιογραφήθηκε από τον απόστολο Λουκά και φυλάσσεται μέχρι και σήμερα στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου στην Πελοπόννησο. Όλα αυτά βέβαια, σύμφωνα με την Ακολουθία των Αγίων, που εκδόθηκε στη Βενετία το 1706 μ.Χ., στην Αθήνα το 1840 μ.Χ. και 1911 μ.Χ.

Άγιος Παύλος ο εξ Αροανίας

Αυτός ο ένδοξος του Χριστού Μάρτυρας γεννήθηκε το 1790, καταγόταν από το χωριό Σοπωτό της επαρχίας Καλαβρύτων, το βαπτιστικό του όνομα ήταν Παναγιώτης κι ήταν γιός του Ιωάννη και της Αντώνας εκ του γένους των Πανουτσοπουλαίων. Πολλές φορές πήγαινε στην σημερινή γυναικεία Μονή των Αγίων Θεοδώρων που βρίσκεται πάνω από το Σοπωτό, παρακολουθούσε ακολουθίες, αγρυπνίες κι αναλογιζόταν το μαρτύριο των Αγίων της Μονής, ευχόμενος να αξιωθεί κι αυτός ενός τέτοιου μαρτυρίου. Στην διαμόρφωση του ορθόδοξου χαρακτήρα του συνέβαλε ο αείμνηστος Επίσκοπος Ανδρούσης Κωνστάντιος, ο οποίος καταγόταν από το Σοπωτό και μαζί με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό πρωταγωνίστησε στην κήρυξη της Ελληνικής Επαναστάσεως στην Ιερά και Ιστορική Μονή της Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων. Ο Παναγιώτης σε μικρή ηλικία πήγε στην Πάτρα όπου έμαθε την τέχνη του σανδαλοποιού κι αφού εργάστηκε εκεί για δεκατέσσερα χρόνια αναχώρησε για τα Καλάβρυτα, νοίκιασε εργαστήρι κι εξάσκησε την τέχνη του. Ο διάβολος όμως γρήγορα μίσησε την ενάρετη βιωτή του κι όχι απλά τον πείραξε αλλά τον έκανε να αρνηθεί την πίστη του με τον εξής τρόπο. Οι ιδιοκτήτες του εργαστηρίου ζητούσαν από τον Παναγιώτη περισσότερα χρήματα από τα συμφωνημένα κι αφού δεν είχε να τα δώσει φυλακίστηκε. Πιεζόμενος έπειτα να τα δώσει σε κατάσταση θυμού είπε «Τούρκος να γίνω, εάν δώσω περισσότερα», όμως τα έδωσε και τότε αποφυλακίστηκε κι άρχισε με δύο φίλους του να διασκεδάζει στην περιοχή της Τριπόλεως διαλαλώντας πως είχε Τουρκέψει. Ο Παναγιώτης την περίοδο εκείνη βρέθηκε σε κάποια κηδεία στο χωριό του, όταν άκουσε από τον ιερέα το «Γη ει, και εις γην απελεύσει» συναισθάνθηκε το αμάρτημα του και είπε μεγαλοφώνως «Τι έπραξα ο άθλιος αρνηθείς την πίστην μου». Αμέσως μετά αντιλαμβανόμενος την ματαιότητα του κόσμου αναχώρησε για το Άγιο Όρος.

Έφθασε στην Μονή της Μεγίστης Λαύρας κι εκεί υποτάχθηκε σ̉ ένα γνωστό του Πελοποννήσιο μοναχό από τους Ρωγούς Καλαβρύτων, τον Τιμόθεο. Ανέλαβε το διακόνημα του μαγείρου, μετά από ενάμιση χρόνο έγινε Σταυροφόρος Μοναχός με το όνομα Παύλος και ακολούθησε τον γέροντά του στην Μονή του Αγίου Παντελεήμονος. Οι ασκητικοί του αγώνες άναψαν την επιθυμία να προσφέρει την ζωή του στο όνομα του Χριστού παρά την αντίρρηση του γέροντά του. Τότε ο Μοναχός Παύλος εκμυστηρεύτηκε το σχέδιο του στον γέροντα Ανανία της Σκήτης της Αγίας Άννης, κι εκείνος αφού τον δοκίμασε με αυστηρή νηστεία κι αδιάλειπτη προσευχή για σαράντα ημέρες, τον ενέδυσε το Μεγάλο Αγγελικό Σχήμα και τον ευλόγησε να προχωρήσει στο μαρτύριο. Έπειτα επέστρεψε στα πάτρια εδάφη, πέρασε από την Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου στην οποία έκατσε σαράντα ημέρες κι αφού ενισχύθηκε με αποκάλυψη της Θεοτόκου πήγε αρχικά στο Ναύπλιο για να παρακινήσει σε μετάνοια έναν ξάδελφο του που είχε αποστατήσει και να τον παρακαλέσει να παραστεί ως μάρτυρας της ομολογίας του.

Ο Μοναχός Παύλος πια αρχίζει να πορεύεται προς στο μαρτύριο, αφού δεν κατάφερε να κατηχήσει τον ξάδελφο του αναχωρεί πρώτα για το Άργος, όπου στον ύπνο του αξιώνεται μιας οπτασίας. Είδε τον Άγιο Δημήτριο τον Νέο που μαρτύρησε στην Τρίπολη στις 14 Απριλίου του 1803 και του είπε: «Χαίροις συναθλητά Παύλε, σπούδασον να υπάγης εις την Τρίπολιν, να τελειώσης τον υπέρ πίστεως αγώνα σου, διά να στεφανωθής εις την επουράνιον Βασιλείαν, και να συνευφρανθώμεν τω πνεύματι». Έτσι λοιπόν στις 21 Μαΐου παρουσιάσθηκε στον μουφτή της Τρίπολης και ζήτησε να αποδοθεί δικαιοσύνη γι αυτό που είχε χάσει από μια ανόητη πράξη της νεότητάς του. Ο μουφτής τότε του ζήτησε να επιστρέψει στο Ισλάμ αλλιώς τον απείλησε πως θα τον κάψει ζωντανό. Ο ένδοξος Μάρτυρας του Χριστού δεν λύγισε, διακήρυξε με δυνατή φωνή το μυστήριο της Σωτηρίας και καταδίκασε την πλάνη του ισλαμισμού, δηλώνοντας ότι χριστιανός γεννήθηκε και χριστιανός θέλει να πεθάνει. Τότε ένας υπηρέτης του κριτή τον ράπισε στο στόμα βρίζοντάς τον αλλά αμέσως δαιμονίσθηκε. Αμέσως μετά έβγαλαν τον Μάρτυρα ασκεπή και ανυπόδητο και τον πήγαν στον Κεγχαγιάμπεη κι αργότερα στον ηγεμόνα Σεϊτ Αλή-Πασάν κι αφού παρέμεινε σταθερός στην ομολογία του κλίστηκε στην φυλακή για τρείς ώρες όπου και κοινώνησε των Αχράντων Μυστηρίων υπό τα χέρια του Ιεροδιακόνου Νικηφόρου του εν Τριπόλει. Εκεί προείπε σ̉ έναν χωρικό συνδεσμώτη του την ταχεία ελευθερία του, που πράγματι έτσι έγινε στην συνέχεια και έπειτα αφού παρέμενε σταθερός στην πίστη του καταδικάστηκε σε αποκεφαλισμό με τρείς σπαθιές. Φθάνοντας στο τόπο της θανάτωσης ενθάρρυνε ο μακάριος Μάρτυρας τον δήμιο να φανεί ανδρείος και τότε η αγία κάρα του έπεσε με το πρώτο κτύπημα, στις 22 Μαΐου του 1818. Την νύχτα ένα φως φάνηκε πάνω από το σκήνωμα του και τρεις μέρες αργότερα πέταξαν το σώμα του στον κοπρώνα του παλατιού. Έπειτα δύο ευσεβείς χριστιανοί το βρήκαν εκεί και με τιμή το έθαψαν στην Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Βαρσών .

Σήμερα μεγάλο μέρος των λειψάνων του Αγίου αγνοούνται, η διάσωση των υπολοίπων οφείλεται στην προαναφερθείσα Μονή. Εκεί οι προσκυνητές μπορούν να προσκυνήσουν τμήμα λειψάνου που προφανώς προέρχεται από την ωμοπλάτη του. Μέρος του λειψάνου έχει δωθεί στον Ιερό Ναό Ευαγγελίστριας Σοπωτού και στην Ιερά Σκήτη της Αγίας Θεοπρομήτορος Άννης του Αγίου Όρους. Σημαντικό κειμήλιο αποτελούν και τα κατά ένα μεγάλο μέρος διασωθέντα ενδύματά του, τα οποία φορούσε κατά το μαρτύριο και φυλάσσονται στην Ιερά Μονή της Αγίας Ματρώνας της νήσου Ύδρας. Ο πρώτος βιογράφος του είναι ο Αγιορείτης Ιερομόναχος Ιάκωβος Βερτσάγιας ο Ζακύνθιος εκ του Ρωσικού Κοινοβίου και η ακολουθία του συντάχθηκε εκ του Χριστοφόρου Μοναχού του Λημνίου (1858). Στον τόπο του μαρτυρίου του το 1921 κτίσθηκε ο πρώτος Ναός προς τιμή του, πρόκειται για μία λιθόκτιστη βασιλική με τρούλο και η πιο παλιά εικόνα του (1914) βρίσκεται στον Πανεπιστημιακό Ιερό Ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου Καπνικαρέας και συγκεκριμένα στο παρεκκλήσιο της Αγίας Βαρβάρας. Στο τόπο καταγωγής του εντύπωση προκαλεί ο τελευταίος αναγερθείς προς τιμή του μεγαλοπρεπής βυζαντινός Ναός.

Ο Άγιος Παύλος είναι σαν την σελήνη, όπως χαρακτηρίζει ο Άγιος Ιωάννης ο Καρπάθιος τον άνθρωπο που άλλοτε πράττει καλά κι άλλοτε αμαρτάνει και με την μετάνοια πάλι επιστρέφει στην ενάρετη ζωή. Έτσι και η σελήνη άλλοτε μεγαλώνει κι άλλοτε μικραίνει, το φώς της είναι αυτό που λιγοστεύει κι όχι το σώμα της. Ο άνθρωπος αποκτά πάντα την λαμπρότητα του με την μετάνοια, όπως η σελήνη μετά το λιγόστεμά της ξαναντύνεται πάλι το φως. Η μακροθυμία του Θεού είναι απεριόριστη κι αυτό φαίνεται μέσα στο Συναξάρι της Εκκλησίας μας, ληστές, τελώνες, φαρισαίοι, πόρνοι και διώκτες του Χριστιανισμού με τη μετάνοια τους στολίζουν τον παράδεισο κι αποτελούν για μας πρότυπα ζωής, μετάνοιας κι αγάπης. Ένα τέτοιο πρότυπο μετάνοιας είναι κι ο Άγιος Παύλος εξ Αροανίας Καλαβρύτων, ας έχουμε την ευχή του και να πρεσβεύει για όλους μας στον Ζωοδότη Χριστό. Αμήν!

Αθανάσιος Χαμακιώτης

Ο Άγιος π. Αθανάσιος Χαμακιώτης, καταγόταν από την Τουρλάδα Καλαβρύτων. Από τα νεανικά του χρόνια διακρινόταν για τη βαθιά πίστη του στον Χριστό και για τη μετά ζήλου μελέτη των κειμένων της Ιεράς Βίβλου, καλλιεργώντας τον πόθο του να αφιερώσει τη ζωή του στον Θεό.

Ο Θεός οδήγησε τα βήματά του στην Ιερά Μονή της Αγίας Λαύρας, στην οποία μόναζε τότε και ο αδελφός του πατέρα του. Εκεί μετά από επταετή δοκιμασία εκάρη μοναχός και μετονομάστηκε Αθανάσιος. Την 14η του μηνός Σεπτεμβρίου 1921 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και στο εξής έλαμψε ως λύχνος φαεινός πάνω στον λυχνοστάτη του ιερού Ευαγγελίου, στην αγιοτόκο Ιερά Μονή Αγίας Λαύρας, διαχέοντας παντού το φως των θείων αρετών και διαπρέποντας επί δεκαετία με τις πράξεις του, τους λόγους του και με όλα του τα χαρίσματα. Στην πόλη των Αθηνών υπηρέτησε στην Ανάληψη, στη Γλυφάδα και τη Μάνδρα. Από το 1936 άσκησε τα ιερατικά καθήκοντά του ως άριστος πνευματικός και ακάματος ιερουργός των Μυστηρίων στο περικαλλέστατο Παρεκκλήσιο της Παναγίας της επιλεγομένης Νεραντζιωτίσσης. Εκοιμήθη εν Κυρίω τη 17η μηνός Αυγούστου 1967, παραδίδοντας το πνεύμα του στα χέρια της Κυρίας Θεοτόκου, πλήρης ημερών και έργων αγαθών.

Χριστόφορος (Παπουλάκος) 

Ο Χριστόφορος Παναγιωτόπουλος, γνωστός ως Παπουλάκος (Άρμπουνας Αχαΐας, 1770 - Άνδρος, 18 Ιανουαρίου 1861) ήταν Έλληνας Ορθόδοξος μοναχός και κήρυκας.

Γεννήθηκε το 1770 στο χωριό Άρμπουνας της επαρχίας Καλαβρύτων ως Χριστόφορος Παναγιωτόπουλος και αρχικά εργαζόταν ως κρεοπώλης. Ήταν τελείως αγράμματος, όταν πήρε την απόφαση να ακολουθήσει τον μοναχικό βίο. Αρχικά μόνασε στην Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου, ενώ αργότερα ασκήτεψε σε καλύβι κοντά στο χωριό του. Έμεινε στην απομόνωση για περίπου 20 χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων έμαθε γραφή και ανάγνωση. Σε ηλικία 80 ετών πήρε την απόφαση να κηρύξει. Η φήμη του διαδόθηκε γρήγορα, αφού είχε τον δικό του τρόπο να συνεπαίρνει το κοινό του. Κυρίως κήρυττε εναντίον της μοιχείας και της κλοπής, και υπέρ της προσευχής. Μέσα από τα κηρύγματα του καυτηρίαζε την πολιτική της Βαυαρικής διακυβέρνησης και την συγκατάβαση σε αυτήν της Συνόδου της Εκκλησίας. Έξι μήνες αργότερα ο Παπουλάκος ξεκίνησε περιοδεία στην νότια Πελοπόννησο συγκεντρώνοντας χιλιάδες κόσμο στο πέρασμα του. Ύστερα από πιέσεις, ο Όθων υπέγραψε διάταγμα για τον περιορισμό του Παπουλάκου σε μοναστήρι. Ο Παπουλάκος κατέφυγε στην Μάνη για να σωθεί. Στις 21 Ιουνίου 1852 συνελήφθη από τον στρατό, ύστερα από προδοσία, και μεταφέρθηκε στις φυλακές του Ρίου όπου έμεινε δύο χρόνια στην απομόνωση. Το 1854 εξορίστηκε στη Μονή Παναχράντου της Άνδρου, όπου απεβίωσε στις 18 Ιανουαρίου 1861 και ετάφη. Κατά τη διάρκεια της παραμονή του στο μαναστήρι, δεχόταν πλήθος επισκεπτών.

Άγιοι που πέρασαν από τα Καλάβρυτα

Γερβάσιος Παρασκευόπουλος

0 Όσιος π. Γερβάσιος Παρασκευόπουλος, είναι μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της νεότερης εκκλησιαστικής ιστορίας των Πατρών, αλλά και της Αχαΐας γενικότερα.

Ασκήθηκε ως δόκιμος μοναχός στην Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου και στην Ιερά Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών Αιγιαλείας, ενώ το αγγελικό σχήμα έλαβε τελικώς στην Ιερά Μονή Παναγίας Γηροκομήτισσας, της οποίας διετέλεσε Καθηγούμενος. Επίσης διετέλεσε Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών κατά τα έτη 1939 έως 1941.

Παΐσιος 

Ενας από τους σταθμούς του υπήρξε το μοναστήρι, των Αγίων Θεοδώρων Αροανίας Καλαβρύτων στις αρχές τις δεκαετίας του ’60, πιθανότατα πριν την παραμονή του στην έρημο του Σινά.

Όπως αποκάλυψε η εφημερίδα "Ωρα των Καλαβρύτων", στους Αγίους Θεοδώρους και επί ηγουμενίας Αρχιμανδρίτου Παρθενίου ο Άγιος πατήρ παρέμεινε ένα περίπου χρόνο, ασχολούμενος με το διακόνημα του μαραγκού. Πολλά από τα παράθυρα της Ι. Μονής είναι έργα του.

Η επιμονή του Ηγουμένου (κατά πληροφορίες) να λάβει το μυστήριο της Ιερωσύνης, σιωπηλά οδήγησε τον Γέροντα να απέλθει της περιοχής μας και να αναζητήσει αλλού τόπου ασκήσεως και προσευχής.

Εμείς νιώθουμε ότι το πέρασμά του αποτέλεσε και αποτελεί σημείο αναφοράς και πνευματικό στόχο για όλους μας.

Άγιος Νικόλαος ο νέος

Όπως έχει πληροφορήσει το χριστεπώνυμο πλήρωμα ο Μητροπολίτης πρώην Καλαβρύτων Αμβρόσιος  η μνήμη τού Αγίου Νικολάου του Οσιομάρτυρος τιμάται στις 9 Μαΐου και σε αυτόν είναι αφιερωμένα 17 εκκλησάκια σε Αιγιάλεια και Καλάβρυτα, από το πέρασαμ του Αγίου ενώ ιερά λείψανά Του υπάρχουν στις Ιερές Μονές Αγίας Λαύρας, Μεγάλου Σπηλαίου και Παμμεγίστων Ταξιαρχών καθώς και στο Επισκοπείο Αιγίου.

Ακόμα:

Ο Αγ. Μακάριος ο Νοταράς (Επίσκοπος Κορίνθου) ο οποίος μόνασε στην Ι.Μ.Μ. Σπηλαίου.

Ο Αγ. Γρηγόριος (Μητροπολίτης Δερκων) εκ Πατρών, ο οποίος εκαρη Μοναχος στην Ι.Μ. Αγ. Αθανασίου Φιλίων. Αλλά και μια ακόμα αγιασμένη μορφή, 

Ο Αρχιμ. Φιλόθεος Ζερβάκος, ο οποίος πέρασε απο ολες τις ανδρωες Ι. Μονες των Καλαβρυτων, υπηρετώντας εν τελει για ενα μικρο χρονικό διάστημα ως λαϊκος το ιερού αναλογίου στον Αγ. Αλέξιο Πατρων (Μετοχι της Αγ. Λαύρας).

Οσιακές μορφές

Ευσέβιος Γιαννακάκης

Ο π. Εύσέβιος κατά κόσμον Αντώνιος Γιαννακάκης γεννήθηκε το 1910 στο Γεωργίτσι της Σπάρτης και ήταν το έκτο από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας του Ηλία και της Χριστούλας Γιαννακάκη. 

Όταν επέστρεψε από το μέτωπο του 1940 μετά την υπόδειξη και ευλογία του πνευματικού του απορρίπτοντας τις δελεαστικές προτάσεις του αφεντικού του και περιφρονώντας τις ειρωνείες γνωστών και συγγενών πήγε στην Ιερά Μονή της Αγίας Λαύρας, υποτακτικός στο Γέροντα Σεραφείμ Ρηγόπουλο, Προηγούμενο της Μονής. Ο Γέροντας Σεραφείμ, όσιακή, σεβάσμια και πατερική μορφή όρισε τον Αντώνη διακονητή του. Έμενε στο ίδιο κελλί μαζί του. Με πολλή χαρά και προθυμία διακονούσε ο Αντώνης το Γέροντα του, γιατί γνώριζε ότι μέσω εκείνου υπηρετούσε το Θεό.

Τον Οκτώβριο του 1943 εκοιμήθη ο Γέροντας του, και τον Δεκέμβριο ο π. Ευσέβιος έζησε το δράμα της εκτέλεσης των Πατέρων και της καταστροφής της Μονής από τους Γερμανούς. Στις 13 Δεκεμβρίου έγινε η φρικτή εκτέλεση των Καλαβρυτινών και η πυρπόληση της πόλης από τους Γερμανούς. Η είδηση δεν έφθασε στην Αγία Λαύρα, διότι οι Γερμανοί είχαν κλείσει τις εξόδους και εισόδους. Όμως οι Μοναχοί από μέρες είχαν αρχίσει να κρύβουν τα πολύτιμα κειμήλια της Μονής. Στην προσπάθεια αυτή πρωτοστάτησε ο π. Ευσέβιος, ο όποιος ήταν τότε εκκλησιαστικός.

Από το Δεκέμβριο έως τον Απρίλιο που έφυγαν οι Γερμανοί, ο π. Ευσέβιος και οι άλλοι Μοναχοί διανυκτέρευαν στο δάσος. Την ήμερα επισκεύαζαν όπως μπορούσαν τις χαμωκέλλες του Μοναστηρίου, για να κατοικήσουν.

Παράλληλα ο π. Ευσέβιος πρωτοστατεί στα έργα της αγάπης στην προσπάθεια να βοηθηθούν οι χήρες και τα ορφανά των Καλαβρύτων. Οι μοναχοί έβαζαν στην άκρη ένα μέρος από τα τρόφιμα που τους έδινε το Μοναστήρι, και ο π. Ευσέβιος τα συγκέντρωνε και τα πήγαινε στα Καλάβρυτα. Ο ίδιος έδινε όλο το μερίδιο του.

Στηρίζει με την προσευχή του, το λόγο και την έμπρακτη αγάπη του μικρούς και μεγάλους. Ήταν ο παρήγορος άγγελος των ταλαιπωρημένων εκείνων υπάρξεων, που ο πόνος, η ορφάνια, η φτώχεια, η πείνα και το κρύο τους έσπρωχναν στην απόγνωση. Περισσότερο όμως συμπονεί τα παιδιά.

Με την ευλογία του Ηγουμένου ξεκινά ένα πλούσιο κατηχητικό έργο στην περιοχή. Πηγαινοέρχεται με τα πόδια από το Μοναστήρι στα Καλάβρυτα και στα γύρω χωριά και κάνει κατηχητικό στα παιδιά. Δεν ήταν όμως μόνο ο κατηχητής τους. Στο πρόσωπο του σεμνού ιερομόναχου τα απορφανισμένα εκείνα παιδιά βρήκαν τον πατέρα, τον αδελφό, το φίλο. Παράλληλα αυτά τα χρόνια φοιτούσε και στο Γυμνάσιο Καλαβρύτων. Λίγο αργότερα (από το 1948 έως το 1950) με τη δραστηριότητα και το ζήλο πού τον διέκριναν, έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στην ανοικοδόμηση της Μονής.

Το 1952 χειροτονείται Πρεσβύτερος στον ιερό ναό της Καπνικαρέας από τον Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κυρό Αγαθόνικο.

Τον επόμενο κιόλας μήνα διορίζεται ως εφημέριος στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών, όπου, όπως ο ίδιος πίστευε, θα εργαζόταν μέχρι το τέλος των σπουδών του. Όμως ο Θεός είχε άλλα σχέδια γι’ αυτόν. Τον προόριζε να γίνει παρηγορία και στηριγμός των πονεμένων ανθρώπων στην Αθήνα, επί τρεις και πλέον δεκαετίες. Το ίδιο έτος ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κυρός Θεόκλητος, τον έκανε Πνευματικό, και του απένειμε το οφφίκιο του αρχιμανδρίτου. Έκτοτε ασκούσε το επίπονο έργο της πνευματικής πατρότητας μέχρι το τέλος της ζωής του.

«...Αυτή η τοποθέτησή του στο Ιπποκράτειο δίνει το στίγμα του Γέροντα: Να αποβεί στύλος και εδραίωμα, παρηγοριά και ενίσχυση των πονεμένων ανθρώπων...

» Το έργο του μακαριστού Γέροντα στο Ιπποκράτειο είναι μοναδικό και ανεπανάληπτο. Τέτοια προσφορά στο θυσιαστήριο και στην εξομολόγηση δε συναντούμε εύκολα. Όσοι έτυχε να νοσηλευτούν στο Ιπποκράτειο σίγουρα θα ξεχάσουν κάποτε και τις νοσοκόμες που τους υπηρέτησαν και τους γιατρούς που τους θεράπευσαν. Τη γλυκειά μορφή του Γέροντα όμως κανένας ποτέ δε θα ξεχάσει. Αυτό το άκουσα από πολλούς...» γράφει ο π. Ευέλθων Οικονόμου στο άρθρο του «Αρχιμανδρίτης Ευσέβιος Γιαννακάκης».

Τριανταπέντε σχεδόν χρόνια έζησε μέσα στο νοσοκομείο ο π. Ευσέβιος σαν ασκητής. Ήταν ένα άνθος της ερήμου μέσα στον κόσμο. Για να βρίσκεται συνεχώς κοντά στους αρρώστους, προτίμησε να μένει μέσα στο νοσοκομείο, σε ένα πολύ μικρό δωμάτιο που του παραχώρησαν στην ταράτσα του παλαιού κτιρίου. Ήταν φτωχό και απέριττο... ο εξοπλισμός του ένα σιδερένιο κρεββάτι, ένα κομοδίνο νοσοκομειακό κι ένα τραπεζάκι. Χωρίς καν βοηθητικό χώρο, χωρίς μόνωση, χωρίς θέρμανση.

Το φαγητό του όλα αυτά τα χρόνια ήταν νοσοκομειακό. Πολλές φορές έκλεινε η τραπεζαρία και έμενε νηστικός. Και όμως ποτέ δεν παραπονέθηκε. Τροφή για κείνον ήταν η ανακούφιση, η χαρά και η πνευματική ωφέλεια των ασθενών.

Με σπάνια συναίσθηση ευθύνης, με αυταπάρνηση και ένθεο ζήλο, δόθηκε στη διακονία των πονεμένων. Στόχος και διαρκής μέριμνά του ήταν η θεραπεία της ψυχής και του σώματος με τα σωστικά μέσα της θείας χάριτος: την προσευχή, το λόγο του Θεού, τις ευχές της Εκκλησίας, και κυρίως τη συμμετοχή στη λατρευτική και Μυστηριακή ζωή. Διακαής πόθος του ήταν να εξομολογούνται και να κοινωνούν οι άρρωστοι. Επάνω σ’ αυτό το χρέος θυσιαζόταν.

Την ανεκτίμητη προσφορά του στο νοσοκομείο εξαίρει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ.κ. Αμβρόσιος:

«Ο π. Ευσέβιος ηνάλωσε εαυτόν, εργαζόμενος ως Εφημέριος μεγάλου Νοσοκομείου επί 24ώρου βάσεως! Ίσως είναι η μοναδική περίπτωσις νοσοκομειακού ιερέως, ο οποίος έζησε όλα αυτά τα χρόνια της διακονίας του σ’ ένα πολύ μικρό δωμάτιο μέσα στο Νοσοκομείο, δίπλα στους θαλάμους των ασθενών, πολύ κοντά όχι μόνο στον άρρωστο, αλλά και στον ιατρό και στο νοσηλευτικό προσωπικό. Ημέρα και νύκτα τα βογγητά των πονεμένων ήσαν η μόνιμη συντροφιά του. Αλλά συγχρόνως και το διαρκές ερέθισμα για εκτενείς δεήσεις, για αδιάλειπτη προσευχή και για μια αδιάκοπη προσφορά υπηρεσιών... Ζυμώθηκε με τον πόνο! Και αγάπησε τον πονεμένο!»5.

Εφάρμοζε την προσωπική ποιμαντική επικοινωνία με τους ασθενείς. Περνούσε καθημερινά από όλους τους θαλάμους, πλησίαζε τον κάθε άρρωστο και προσπαθούσε να τον βοηθήσει πνευματικά.

Είχε το χάρισμα της παρακλήσεως των ψυχών, της αγάπης και της διακρίσεως. Ήταν ο χαρισματούχος Πνευματικός. Διέβλεπε τον πνευματικό κόσμο των ασθενών και πολλές φορές μ’ ένα του λόγο τους έφερνε σε μετάνοια. Οι άρρωστοι, ακόμη και οι πιο δύσκολοι, εξομολογούνταν -οι περισσότεροι για πρώτη φορά. Μόνο οι αιρετικοί δεν δέχονταν. Είναι χιλιάδες οι ψυχές που αναγεννήθηκαν κάτω από το πετραχήλι του Γέροντα όλα αυτά τα χρόνια. Και γύριζαν στα σπίτια τους νέοι άνθρωποι, ζώντας την εν Χριστώ ζωή, χάρη στην εργασία που έκανε ο π. Ευσέβιος στην ψυχή τους. Είτε έφυγαν έτοιμοι για τον Ουρανό.

Ζυμωμένος με τη θεία Λατρεία στο Μοναστήρι, φρόντισε να εισαγάγει τη λατρευτική ζωή της Εκκλησίας μας στο νοσοκομείο, το οποίο δεν είχε αρχικά ναό.

Τελεί το μυστήριο του Αγίου Ευχελαίου κάθε Τετάρτη μέσα στους θαλάμους, την ακολουθία του Αγιασμού κάθε πρώτη του μηνός και την Παράκληση της Παναγίας κάθε Παρασκευή στους διαδρόμους των τμημάτων του νοσοκομείου. Ακούραστος σε προσφορά είχε καθιερώσει την περιφορά και λιτάνευση της εικόνος σε όλο το νοσοκομείο κατά τις μεγάλες εορτές των Χριστουγέννων, του Πάσχα, του Αγίου Λουκά, του Επιταφίου την Μεγάλη Παρασκευή, του Σταυρού κατά την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Περνούσε από κάθε κλίνη. Τα Θεοφάνεια άγιαζε προσωπικά τον κάθε άρρωστο και όλο το νοσοκομείο, και την Μεγάλη Τετάρτη έχριε όλους τους ασθενείς με το Άγιο έλαιο. Και όλα αυτά, για να παρηγορούνται και να χαίρονται οι ασθενείς....

Την παραμονή κάθε θείας Λειτουργίας ο π. Ευσέβιος ετοίμαζε το ναό με τη βοήθεια ευλαβών αδελφών και διοικητικών υπαλλήλων του νοσοκομείου. Με περισσή επιμέλεια ευπρέπιζε το Ιερό. Ένα καινούργιο τραπέζι χρησίμευε ως Αγία Τράπεζα και ένα άλλο μικρότερο ως αγία Πρόθεση. Λειτουργούσε με Αντιμήνσιο.

Ο ταπεινός διάδρομος χάρη στην αγιωσύνη του Αγιολαυριώτη Ιερομονάχου μετατρεπόταν σε επίγειο ουρανό. Ασθενείς πολλοί κατέβαιναν εκεί να εκκλησιασθούν, ιατροί, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό, εργαζόμενοι νέοι και φοιτητές που έψαλλαν.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ.κ. Αμβρόσιος γράφει σχετικά:

«Κατά την διάρκεια της φοιτητικής μου ζωής (1956-1960), ως φοιτητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, είχα την ευκαιρία να εκκλησιάζωμαι συχνά σ’ ένα ιδιότυπο Ναό. Στο υπόγειο του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου, και ακόμη πιο συγκεκριμένα, στο διάδρομο του Ακτινολογικού τμήματος, ο πολυσέβαστος π. Ευσέβιος Γιαννακάκης, Εφημέριος του Νοσηλευτικού εκείνου Ιδρύματος, κάθε Κυριακή πρωί τελούσε την θεία Λειτουργία... Νεαρός φοιτητής έτρεχα εκεί, δια να εκκλησιασθώ. Δεν ήτο η λαμπρότης του Ναού το ερέθισμα. Κίνητρο και ερέθισμα ήσαν η ταπεινή ψυχή του λειτουργού ιερέως! Ο π. Ευσέβιος ήτο δι’ εμέ ένας πνευματικός μαγνήτης! Η αγία μορφή του και η εν γένει σεμνή λειτουργική του παράστασις απετέλουν δι’ εμέ ένα πρότυπο ζωής»6.

Χάρη στις προσευχές του και στις ακάματες προσπάθειές του, παρά τις αντιδράσεις, θεμελιώθηκε ο Ιερός Ναός του νοσοκομείου το Φεβρουάριο του 1958, σε καίρια γωνιακή θέση επί της Βασιλίσσης Σοφίας.... «Η μεγάλη χαρά για το ναό εξουδετέρωνε το κρύο», όπως έλεγε ο π. Ευσέβιος. Ο Ναός εγκαινιάσθηκε το 1965.

Αργότερα, ο ίδιος και με εισφορές πνευματικών του τέκνων φρόντισε να κοσμηθεί ο Ναός με ωραίο σκαλιστό μαρμάρινο τέμπλο και θαυμάσιες αγιογραφίες.

Λειτουργούσε τρεις με τέσσερις φορές την εβδομάδα το πρωί 4.30-7.30 π.μ.., για να κοινωνήσουν εγκαίρως οι ασθενείς, και να προλάβει το προσωπικό του νοσοκομείου και άλλοι εργαζόμενοι και φοιτητές που σύχναζαν εκεί, να εκκλησιασθούν. Κατέβαινε από τις τέσσερις για την προσκομιδή. Μνημόνευε αμέτρητα ονόματα. Όταν τελείωνε η θεία Λειτουργία ανέβαινε με το Άγιο Ποτήριο στους θαλάμους να κοινωνήσει στην κλίνη τους όλους εκείνους που είχε εξομολογήσει και προετοιμάσει κατάλληλα..."

Παρακαλούσε τον Θεό να τον αξιώσει να λειτουργεί μέχρι το τέλος της ζωής του και να αυτοεξυπηρετείται μέχρι τέλους. Και ο Θεός του τα χάρισε και τα δύο. Η τελευταία Θεία Λειτουργία ήταν σαράντα ημέρες προ της οσιακής κοιμήσεώς του στις 8 Μαΐου, εορτή του προστάτου της Μονής Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου.

επιμέλεια Νίκος Κυριαζής

πηγές: 

Μητροπολίτης πρώην Καλαβρύτων Αμβρόσιος

Μητροπολίτης Καλαβρύτων κ΄Αιγιαλείας Ιερώνυμος

πρ. Κωνσταντίνος Μητρόπουλος

Κωνσταντίνος Οικονόμου, Κτιτορικόν της Ιεράς & Βασιλικής Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου, Αίγιο 1985

Βίος και Ακολουθία του αγίου και ενδόξου Νεομάρτυρος Παύλου του εξ Αροανειας Καλαβρύτων, Ιερά Μητρόπολις Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, Αίγιο 1997, σσ. 12-13.

Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, τ. Θ΄, εκδ. Ίνδικτος, Αθήνα 2007, σσ. 259-260.

Μαξίμου Μοναχού Ιβηρίτου (Νικολοπούλου), Ο Άγιος Νέος Οσιομάρτυς Παύλος και τα περί της αγιοτόκου Αροανίας ή Σοπωτού Καλαβρύτων ιστορικά, Θεσσαλονίκη 1998, σσ. 63-73.

Αθανάσιο Νασιόπουλο

ιεροδιάκονος Γεώργιος Κωνσταντινόπουλος