203 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 τα παραλειπόμενα από τις Επετειακές εκδηλώσεις ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ (ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ) ΣΤΡΙΦΤΟΜΠΟΛΑΣ ----------------...
-----------------------------------------------
Σκιαγραφώντας την Ηρωική μορφή του ΚλεφτοΚαπετάνιου Μαχητή της Επανάστασης του 1821
---------------------------------------------------
Ο Πρωταγωνιστής της πολιορκίας και κατάληψης των Καλαβρύτων το όνομα του οποίου απουσιάζει από τις ετήσιες αναπαραστάσεις.
----------------------------------------------------
γράφει ο Φίλιππος Σαρδελιάνος
Ιστορικός ερευνητής
Ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας δεν ήταν ένας απλός οπλαρχηγός. Πολύ περισσότερο δεν ήταν ένας οπλαρχηγός «δεύτερης τάξης» όπως χώριζαν τους αγωνιστές οπλαρχηγούς, οι μειονεκτούντες απεναντί τους κοτσαμπάσηδες-προϋχοντες μετά το τέλος της επανάστασης τοποθετώντας τους εαυτούς τους στην πρώτη τάξη. Ο Στριφτόμπολας ήταν 43 χρονών όταν ξεκίνησε η επανάσταση το 1821, με τεράστια επαναστατική εμπειρία, στρατιωτική κατάρτιση (ταγματάρχης σε Ευρωπαϊκούς στρατούς) και ανώτατη δυνατή παιδεία και μόρφωση. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Γεννήθηκε στο Μεσορρούγι στα 1778 αλλά σχεδόν αμέσως από την παιδική του ηλικία η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Κέρτεζη. Ο πατέρας του ονομαζόταν Αργύριος και ο παππούς του Δημήτριος. Ήταν ο τρομερός κλέφτης Δήμος ο επονομαζόμενος και Αλβανοφάγος. ΄Εδρασε ο παππούς του κατά τα Ορλωφικά και στη συνέχεια εξοντώνοντας τη μάστιγα των Τουρκαλβανών που είχαν φέρει οι Τούρκοι για να καταστείλουν την αποτυχημένη επανάσταση (Ορλωφικά) του 1769-1770 στην Πελοπόννησο. Σύντροφος και συναγωνιστής ο παππούς του Δήμος, του Κωνσταντή Κολοκοτρώνη πήρε γυναίκα του (μικροπαντρεμένη) την αδελφή του Κωνσταντή, πρώτη θεία του Θόδωρου Κολοκοτρώνη.
Σκοτώθηκε στον Αλμυρό Λακωνίας το 1778.
Τα πρώτα γράμματα ο Αναγνώστης (Δημ.) Στριφτόμπολας τα έμαθε στο μικρό Ελληνικό Σχολείο της Κέρτεζης. Στη συνέχεια στάλθηκε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή στην Κωνσταντινούπολη που πήρε την καλύτερη για την εποχή εκπαίδευση. Έτσι απόκτησε και το όνομα Αναγνώστης (τιμητικός βαθμός), σταδιακά παραγκωνίστηκε το Δημήτριος,και με αυτό έμεινε στην ιστορία.
Επανήλθε στην Πελοπόννησο κατά το 1800 και έγινε Σχολάρχης στην Τριπολιτσά «κατά το άκρον της πόλεως εις την ενορίαν των Ταξιαρχών» (Φωτάκος). Σχολάρχισε μέχρι το 1805 με δαπάνες των Τριπολιτσιωτών.
Εν τω μεταξύ οι Τούρκοι αφού συνεργάστηκαν με τους κλέφτες και εξόντωσαν τους Τουρκαλβανούς εξαπόλυσαν άγριο διωγμό εναντίον των Κλεφτών σε συνεργασία με τους Κοτσαμπάσηδες και την Εκκλησιαστική ιεραρχία (αφορισμός των κλεφτών).
Ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας εγγονός του φοβερού κλέφτη Δήμου, συγγενής των Κολοκοτρωναίων (ανηψιός του Θόδωρου), αλλά και λόγω του χαρακτήρα του και της δράσης του (εκτός από της κλασσικής επιμόρφωσης των Ελληνοπαίδων κρυφά τους δίδασκε σκοποβολή, πως να ρίχνουν το μαχαίρι, και πίστη στη μελλοντική ανάσταση του Έθνους) μπήκε νωρίς στο στόχαστρο των Τούρκων. Το καλοκαίρι του 1805, περίοδος που σχεδόν είχε ολοκληρωθεί ο κατατρεγμός της κλεφτουριάς στην Πελοπόννησο, ενώ δίδασκε τα παιδιά στη σκιά πελώριας καρυδιάς στην Τριπολιτσά τον προκάλεσε επιθετικά Τούρκος Αξιωματικός αλλά ο Αναγνώστης τον κατέσφαξε. Καταδιωκόμενος από τα Τουρκικά αποσπάσματα διασώθηκε καταφεύγοντας με τον πατέρα του Αργύριο στα Επτάνησα, όπως και τόσοι άλλοι κλέφτες, στη Ζάκυνθο. Εκεί συνάντησε τον Θείο του Θόδωρο Κολοκοτρώνη και με κοινή συμφωνία κατατάγηκαν στο Γαλλικό στρατό σαν Αξιωματικοί στα Ελληνικά Σώματα που κατάρτιζε ο στρατηγός Δουλεζώτ με την έγκριση του Μεγάλου Ναπολέοντα. Λέγεται πως ακολούθησε τη Μεγάλη Στρατιά του Ναπολέοντα στην εκστρατεία της Ρωσίας. Μετά την ανατροπή της Γαλλικής κυριαρχίας προσχώρησε, με τους άλλους,στους Άγγλους (νέοι κυρίαρχοι της Επτανήσου) με βαθμό Ταγματάρχη, αναδειχθείς μέγας ήρωας στις μάχες Άγιας Μαύρας (Λευκάδα), Λίσσης (Γιουγκοσλαβία) και Ζακύνθου.
Οι Άγγλοι πρόδωσαν (ως συνήθως) την υπόσχεσή τους να βοηθήσουν τους κλέφτες να ελευθερώσουν την Ελλάδα και αυτοί μυημένοι στη Φιλική Εταιρεία σταδιακά αποχώρησαν για την Πελοπόννησο.
Ο Στριφτόμπολας μετά το 1814 σε ηλικία 36 ετών επέστρεψε στην Κέρτεζη εκμεταλευόμενος και μια ψευτο-αμνηστία. Μετέφερε στην Κέρτεζη όπλα, σε σακιά σταφίδας, προσποιούμενος τον σταφιδέμπορο. Σχημάτισε με αυτά με μυστική στρατολογία το πρώτο αντάρτικο με 15 παλληκάρια όπως αναφέρουν οι ιστορικοί της εποχής. Συνέδραμε με τον θείο του Θόδωρο Κολοκοτρώνη τον Λαλιώτη Αλή Φαρμάκη όταν αυτός επαναστάτησε κατά των Τούρκων το 1818. Κινώντας φυσικά τις υποψίες των Τούρκων και του Κερτεζίτη μεγαλοκτηματία Φιλότουρκου Τετρεμέλη άρχισε η καταδίωξή του από Τουρκικο αποσπάσματα του Μπουλούκμπαση Καλαβρύτων του γνωστού Γιακούμπ (Ιάκωβου) Αγά του Τζιλαρδίτη χωρίς όμως αποτελέσματα.
Παραμονές της επανάστασης, έχοντας επαφή με τον θείο του Θόδωρο Κολοκοτρώνη και τους άλλους φιλικούς και χωρίς να ρωτήσει ή να πάρει οποιαδήποτε εντολή, από τους Κοτσαμπάσηδες της περιοχής, από τους οποίους είχε προ πολλού κόψει κάθε σχέση και ακολουθώντας την εσωτερική του επαναστατική παρόρμηση, άρχισε περιφερόμενος την επαρχία Καλαβρύτων να σχηματίζει μεγάλη πολιτικο-στρατιωτική οργάνωση από 400 οπλισμένους πολεμιστές στη διοίκηση της οποίας ώρισε 15 Καπεταναίους οπλαρχηγούς μεταξύ των οποίων ήταν: Σπύρος Κουκουνάρας-Παναγιώτης Κορδής (σημαιοφόρος)- Μπάτζιος Αναγνώστης εκ Νωνάκριδος- Γαλάνης Σπύρος εκ Νωνάκριδος- Χριστόδουλος Γκερμπεσιώτης εκ Νεζερών- Γεώργιος Πατσιαβάς και Μήτρος Μαντάς εκ Μπούμπα- Μακρυπανάγος- Ζαφείριος Νταύλος εκ Νουσάς- Δημ. Αντωνόπουλος εκ Νωνάκριδος- Κυριατζής Καπελήσιος- Παναγιώτης Κόσκορης εκ Σαββανών- Παναγιώτης Καρατζάς- Πάνος Γκερμπεσιώτης- Πανάγος Νταύλος.
Όλους αυτούς και τη στρατιωτική δύναμη του καθενός κατεπειγόντως κινητοποίησε και συγκέντρωσε στις 16-17 Μαρτίου στην Αγία Λαύρα, προκαλώντας μάλιστα τη …δυσαρέσκεια των άλλων στρατιωτικών αρχηγών που άρχισαν αμέσως συννενοήσεις για …περιστολή της δυνάμεώς του!
Από εκεί άρχισε η επίθεση κατά της φρουράς των Καλαβρύτων (περίπου 250 Τούρκοι ένοπλοι). Συντονιστής της 5ήμερης πολιορκίας και της κατάληψης των Καλαβρύτων, λόγω της πολύχρονης εμπειρίας του ο Ταγματάρχης Αναγνώστης Στριφτόμπολας και συναρχηγοί ο Νικόλας Σολιώτης, Κωσταντής και Αναγνώστης Πετιμεζάς, Λεχουρίτης, Σκαλτσάς- Σαρδελιαναίοι- Φραγκάκης. Αυτοί και άλλοι οπλαρχηγοί των γύρω περιοχών πολιόρκησαν τους Τούρκους και τους ανάγκασαν τελικά να προσκυνήσουν.
Προσκύνησαν και συνθηκολόγησαν με τον Στριφτόμπολα, (θεωρώντας τον σαν τον ανώτερο των πολιορκητών). «Και αυτός και μόνος τους κατανάγκασε να προσκυνήσουν, εις ον και επροσκύνησαν, αυτός τους διεμοίρασεν εις τας οικίας των πολιτών μεθ΄ όλης της καταστάσεώς των, καθ΄ήν εποχήν συνέβη αξιοσημείωτος περίστασις, διότι ο μακαρίτης Ασημάκης Ζαΐμης έστειλεν εκ Κερπινής και εζήτησε τον φίλον- του Γιακούμπ αγά Μπουλούμπαση τότε εν Καλαβρύτοις και αυτός (ο Στριφτόμπολας) περιστατικού τινός ένεκεν κατ΄αρχάς του τον ηρνήθη» (Ιστορικαί αλήθειαι- Εν Ναυπλίου 1850)
« Ο Στριφτόμπολας έρριπτε τα σπίρτα (μπουρλότα) επί των πολεμικών Πύργων των Τούρκων δια να πυρπολήσει αυτούς καθώς και κατεκάει ο εις του Πασά λεγομένου, επήρε δε φωτιά η πυρίτης εις τον έτερον του Εμήν Αγά και κατεκάησαν πολλοί πολεμισταί Τούρκοι. Ο Στριφτόμπολας κατασκεύασε τον ξύλινον ίππον δια να πλησιάσει τα τείχη των εχθρικών πολεμιστρών να βάλει λαγούμια υπ΄αυτών. Του Στριφτόμπολα αι στρατιώται δι΄εφόδων κατέκτησαν από τα ενδότερα των εχθρικών ταμπουρίων τους ίππους των Τούρκων και τους ενέμπιξαν αδιάλλακτον φόβον.
Τον Στριφτόμπολα προσεκάλεσαν οι Τούρκοι, εντός των διαφόρων πύργων και έκαμαν τας συνθήκας της υποταγής, εις τον οποίον εξερχόμενον εχάρισαν όπλα και ίππους, εξ ών εδώρισατο έναν εις τον Βασίλειον Πετιμεζά ως συγγενή του. Τέλος πάντων εις τον Στριφτόμπολα, οι Τούρκοι έδωσαν τα όπλα και ούτως τα διεύθυνεν εις την οικίαν του Ασ. Φωτήλα, όθεν έλαβαν όλοι την αναλογίαν των» (Ιστορικαί Αλήθειαι- Εν Ναυπλίων 1850)
Την επομένη της απελευθέρωσης των Καλαβρύτων 22 Μαρτίου ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας «καλπάζων κόκκινον ίππον, λάφυρον της νίκης» με τη συνοδεία πολλών συναγωνιστών του έφτασε στην Κέρτεζη την οποία ελευθέρωσε διαμοίρασε την τεράστια περιουσία του Φιλότουρκου Τετρεμέλη. Ο ίδιος κράτησε το μετέπειτα Ελληνικό Σχολείο Κέρτεζης το οποίο θέλησε να πληρώσει σε συμβολική αξία αλλά επειδή δεν είχε καθόλου χρήματα ζήτησε δανεικά από τα παλληκάρια του που του έδωσαν από ένα τάληρο.
Μετά τη νίκη των Καλαβρύτων ο Στριφτόμπολας και οι άλλοι οπλαρχηγοί ετοιμαζόσαντε κατά της Τριπολιτσάς όταν έφτασε η τρομερή είδηση για την αντεπαναστατική κίνηση των Νοταραίων κοτσαμπάσηδων της Κορινθίας, πήγαιναν όμηροι στην Τριπολιτσά στους Τούρκους λέγοντας: «ανάθεμα στους ψευτο -Καλαβρυτινούς που πήραν τον κόσμο στο λαιμό τους». Έσπευσαν λοιπόν ο Στριφτόμπολας και οι άλλοι Καλαβρυτινοί στην Κορινθία και κήρυξαν την επανάσταση ερήμην των Νοταραίων περιορίζοντας τους Τούρκους στην Ακροκόρινθο.
Φεύγοντας έδωσαν σημείο συνάθροισης των στρατευμάτων τους προς την Τρίπολη μέσω Μαζεϊκων στο Λεβίδι. Αρχηγοί στο Λεβίδι ήσαν ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας, Νικόλαος Σολιώτης, Ιωαν. Σκαλτσάς, Ιωαν. Χαραλάμπης και οι Πετιμεζαίοι.
Πράγματι οι Τούρκοι της Τριπολιτσάς ανερχόμενοι μέχρι 6000 κατά κάποιους ιστορικούς συνολικά πεζοί και ιππείς βγήκαν να καταπνίξουν την επανάσταση στα Καλάβρυτα, πρώτα από όλα, και τις γύρω επαρχίες Πάτρα, Βοστίτσα, Κόρινθο. Ήταν 14 Απριλίου 1821 ημέρα Τετάρτη.
Οι στρατιώτες που αρχικά είχαν φτιάξει πρόχειρα ταμπούρια διασκορπίστηκαν και κοντά στους στρατιώτες και οι αρχηγοί από δειλία ή σύμφωνα με τη δικαιολογία τους για να μη χάσουν τους φεύγοντες στρατιώτες τους. Ο μόνος αρχηγός στο πεδίο μάχης που ωρύετο προ των φευγόντων ήταν ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας. Κατόρθωσε να συγκρατήσει 48 παλληκάρια μεταξύ τους και ο Νικόλας Σολιώτης. Η μάχη μαίνεται ολόκληρη την ημέρα. Οχυρωμένοι σε τρία σπίτια καθηλώνουν τους Τούρκους μέχρι που οι φυγάδες με τους Πλαπούτα- Τσαλαφατίνο, Βυτινιώτες και άλλους επανήλθαν πυροβολούντες και φωνάζοντας: «Βαστάτε έρχεται ο Κολοκοτρώνης με πέντε χιλιάδες». Οι Τούρκοι έλυσαν την πολιορκία και αποχώρησαν στην Τρίπολη χάνοντας εκατοντάδες στρατιώτες. Οι Έλληνες έχασαν τον Αναγνώστη Στριφτόμπολα.
Η νίκη στο Λεβίδι ήταν η πρώτη νίκη του αγώνα. Ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας ο ήρωας της αντίστασης και της μάχης, ο συντελεστής της νίκης. Ο Στριφτόμπολας έσωσε το πρώτο στράτευμα στο Λεβίδι.
Με τον ηρωικό του θάνατο έσωσε την Επανάσταση στο ξεκίνημά της. Ήταν μια κρίσιμη καμπή στην αρχή του αγώνα. Αν οι Τούρκοι πέρναγαν στο Λεβίδι θα κατέπνιγαν την επανάσταση στα Καλάβρυτα, στον πυρήνα της. Εδραιώθηκε η επαναστατική συνείδηση στον μαχόμενο λαό. Έδειξε η ηρωϊκή αυτοθυσία του Αναγνώστη Στριφτόμπολα πως οι Έλληνες πρέπει να στέκονται και να πολεμούν και όχι να σκορπίζουν στη θέα των Τούρκων. Με την πρώτη νίκη στο Λεβίδι και αργότερα το Μάιο με τη νίκη στου Λάλα σταθεροποιήθηκε η Βάση της επανάστασης, η επαρχία Καλαβρύτων και οι γύρω περιοχές αποτελώντας έτσι το πρώτο απελευθερωμένο έδαφος της Ελλάδας.
Μετά το θάνατο του Αναγνώστη Στριφτόμπολα η οικογένειά του βίωσε την απόλυτη φτώχεια όπως οι περισσότεροι αγωνιστές της Επανάστασης.
Η γυναίκα του Στριφτομπολίνα Αγγελική ο γιός του Γεώργιος αξιωματικός της φάλαγγας αργότερα και δήμαρχος Καλλιφωνίας που δώρησε το σπίτι του για τη στέγαση του Σχολείου στην Κέρτεζη, οι κόρες του Αικατερίνη και Βασιλική, ο επίσης αγωνιστής αδελφός του Αναστάσιος «στερούντο ακόμα και τον επιούσιον άρτο μέχρι το 1860»
Θα τολμήσω λοιπόν, 200 χρόνια μετά, συνοψίζοντας τα όσα περιληπτικά κατέθεσα παραπάνω, να κατατάξω τον Αναγνώστη Στριφτόμπολα στους «Αγίους» της Ελληνικής Επανάστασης ανάμεσα στους τόσους άλλους επώνυμους (Νικόλα Σολιώτη, Κωνσταντή Πετιμεζά, Παναγιώτη Καρατζά, Αντώνη Οικονόμου, Νικηταρά και κάποιους άλλους) ανώνυμους αγωνιστές του 21.
Μεγάλη ντροπή απουσία όχι μόνο ρόλου αλλά και η έλλειψη απλής έστω αναφοράς στις ετήσιες αναπαραστάσεις του ονόματος του Αναγνώστη (Δημητρίου) Στριφτόμπολα, του ηρωϊκού πρωταγωνιστή της πολιορκίας και απελευθέρωσης των Καλαβρύτων από τους Τούρκους το 1821.
Πολλά συγχαρητήρια στον Πολιτιστικό Σύλλογο Κέρτεζης που τιμητικά φέρει το όνομα του και στην Πρόεδρό του κ. Γεωργία Χασαποπούλου για την καθιέρωση ετήσιας εκδήλωσης μνήμης για τον ηρωϊκό αγωνιστή του 1821.
Η οικία Αναγ. Στριφτόμπολα που ο γιός του Γεώργιος (δήμαρχος Καλλιφωνίας) δώρισε για τη στέγαση του Δημοτικού Σχολείου Κέρτεζης (Φωτογραφία σημερινή)
Πρώτη δημοσίευση, εφημερίδα: ΩΡΑ των ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ
Απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, μετάδοση, διανομή, έκδοση, εκτέλεση, «μεταφόρτωση» (download), μετάφραση, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά χωρίς τη ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του kalavrytanews.com
Δεν υπάρχουν σχόλια
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.