Αρχείο Ολοκαυτώματος - Η σφαγή των Καλαβρύτων (Απόσπασμα από το ημερολόγιο Μίχου)

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ [ΕΑΜΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ] ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ ΤΟΥ ΕΛΑΣ Β.Δ. ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΜΗΝΑΡΧΟΥ ΜΙΧΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ ...

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ [ΕΑΜΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ]

ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ ΤΟΥ ΕΛΑΣ Β.Δ. ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΜΗΝΑΡΧΟΥ ΜΙΧΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ

[Απόσπασμα από το τετράδιο – ημερολόγιο]

-Μέρος 3ο-

τα κείμενα και οι φωτογραφίες διέπονται από τη Νομοθεσία περί Πνευματικών Δικαίωμάτων

copyright Ιστορικό Αρχείο Κανελλόπουλου

Φως στα ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου του Δημ.Κανελλόπουλου για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα

-64-

Η σφαγή των Καλαβρύτων [13 Δεκεμβρίου 1943]

● Όταν τελειώσαμε την αποστολή μας ανεβήκαμε προς την περιοχή που βρίσκεται το Χάνι Παπαντώνη κοντά στη Δίβρη, ήτανε η 14^η Δεκέμβρη 1943. Εκεί πληροφορηθήκαμε το τραγικό δράμα των Καλαβρύτων, ότι οι Ναζίδες έκαψαν τα Καλάβρυτα και εκτέλεσαν τον πληθυσμό οι καταχτητές, όπως μας είπαν. Στον γκρίζο χειμωνιάτικο ουρανό φαίνονταν μια κεραμοκόκκινη κηλίδα... Το ματωμένο μίσος, το ανθρώπινο χτήνος, καθρεφτιζόταν ως τα ύψη του γαλανόλευκου ελληνικού ουρανού, για να κρύψει την ντροπή των χτηνανθρώπων που ήρθαν στον τόπο μας ελευθερωτές!!! και εκείνων που βοήθησαν σ’ αυτή τη χτηνώδη πράξη. Όσο μπορούσαμε γρηγορότερα τραβήξαμε για την περιοχή της Ερυμάνθειας να πιάσουμε τις στενωσιές για να χτυπήσουμε αν το μπορούσαμε τους κακούργους που θα γύριζαν στην Πάτρα, περήφανοι για τις βδελυρές πράξεις τους. Με τα μηχανοκίνητα μεταφορικά μέσα κινείται γρηγορότερα ένα στράτευμα, από ένα άλλο που κάνει πεζοπορία. Τμήματα του 12^ου όμως που ήσαν κοντύτερα, έκαναν ό,τι μπόρεσαν και τους προξένησαν κάμποσες ζημιές.

● Στην περιοχή από τα Δεμέστιχα έφυγα από το Στρατηγείο μονάχος μου με τον ακόλουθό μου, πήγα στα Καλάβρυτα. Ήθελα να ειδώ το μέγεθος της συμφοράς, να βοηθήσω σε ό,τι μπορούσα τον πονεμένο κόσμο, τους ανθρώπους μου. Μια ανηψιά μου μόλις με είδε, άρχισε ένα σκούξιμο και ένα παρατεταμένο μοιρολόι, αντί της χαρούμενης υποδοχής που μούκανε πρωτύτερα σαν πέρναγα από κει. Ήταν τόσο συγκινημένη που δεν μπορούσε να αρθρώσει λέξη. Μέσα στους τόσους αδικοσκοτωμένους ήταν ο άντρας της, ένας άλλος ανηψογαμβρός μου, τα δυο του παιδιά, το ένα δώδεκα χρόνων και το άλλο καμιά δεκαριά, από τους στενούς μου συγγενείς.

Στον «Κρανίου Τόπο» [15.12.1943]

● Άφησα το άλογο και τράβηξα μονάχος ως τον τόπο της εκτέλεσης. Επήγα και κάθησα σε μια πέτρα και άφησα λεύτερο τον λογισμό μου να φτερουγάει. Πέρναγαν από μπροστά μου μυριάδες-μυριάδες γνώριμοι άνθρωποι, φίλοι μου παλιοί, προσφιλείς φυσιογνωμίες, μικροί και μεγάλοι, όλοι δικοί μου άνθρωποι αγαπημένοι.

● Έψαχνα να βρω τις αιτίες και τις αφορμές του πολέμου και τι μπορούσε να γίνει για να μην αλληλοσκοτωνόμαστε. Και ήμουν τόσο λυπημένος... Κάτι περίμενα να ακούσω από το στόμα των νεκρών, να μου ειπούν το παράπονό τους, να ακούσω το χτύπο της καρδιάς τους και την στερνή τους θέληση. Να μου ειπούνε για την λευτεριά μας που τόσο άργησε νάρθει, και για τους φταίχτες της άδικης σφαγής τους. Ακόμα υπήρχαν αίματα νωπά. Ένας σκύλος που έγλυφε από κάποια πέτρα αίματα, μυαλά, δεν το είχα ειδεί και ήταν πολλά στο μεγάλο μακελειό. Όταν άρχισε να ουρλιάζει σε λίγο, γύρισα πάλι στον εαυτό μου, ξανάβρισκα πως ήμουνα ζωντανός, εκεί στον Κρανίου Τόπο. Κάτω από το χωράφι που έγινε η εκτέλεση ως το νεκροταφείο που είναι χαμηλότερα τράβαγαν οι φρέσκιες καινούργιες στράτες που είχαν γίνει από τα κουφάρια των σκοτωμένων, κατά την μεταφορά τους. 

● Δεν θυμόμουνα πόση ώρα ήμουνα σ’ αυτή την έκσταση, όταν είδα κάμποσα παιδάκια κάτω από δώδεκα χρόνων να στέκονται κοντά μου, που περίμεναν να τους μιλήσω όπως έκανα άλλοτε. Είμαστε παλιοί φίλοι με τους πιτσιρίκους. Όταν τους μίλησα και ήρθαν κοντά μου άρχισαν να μου λένε ο καθένας τα δικά του, για τους δικούς του, πώς τους έπιασαν, τι τους είπαν, αυτοί που πήγαν στο σχολείο, πώς γλύτωσαν από τη φωτιά που τους έβαλαν και πολλά άλλα. Μίλαγε ο καθένας, όπως τα είδε και τάζησε. Ο τρόμος ήταν ζωγραφισμένος ακόμη στα πρόσωπά τους. Από πολλά σπίτια ανέβαινε ακόμη καπνός προς τα ύψη της μεγάλης χαράδρας, που ήταν άλλοτε μια ζωντανή πολιτειούλα... Ήταν από τα υπολείμματα, από το βιος διαφόρων νοικοκυραίων. Μια τρανή θυσία στο σατανικό και βδελυρό θεό του πολέμου, που γίνονταν ευπρόσδεκτη γιατί ανέβαινε ολόισα στο μαβί ουρανό μιας έρημης πόλης.

● Πολλά λέχτηκαν και γράφτηκαν για τις αιτίες, τους λόγους αυτής της ανθρωποσφαγής. Πόσες απ’ αυτές μπορούμε να αραδιάσουμε σαν τις πιθανότερες, αφού είδαμε ποιος διέταξε να μείνουν. Υπεύθυνος που έδωσε την διαταγή είναι ένας λοχίας των S.S. που ονομαζόταν Ταίνερ και ανήκε στην φρουρά του Αιγίου. Τμήμα που έκαμε αυτές τις εκτελέσεις και τους εμπρησμούς της πόλης και κάμποσων χωριών, ήταν το Τάγμα της Αιγιαλείας. 

Αίτια και αφορμές της μεγάλης σφαγής

● Σαν αφορμή στάθηκε η εκμηδένιση ενός λόχου (Γερμανών) ορειβατών που έγινε στην περιοχή Ρωγών-Κερπινής στις 16-17 Οκτωβρίου (1943) από το αντίπαλο Τάγμα των Καλαβρύτων με Καλαβρυτινούς.

● Η σοσιαλιστικοποίηση της Πολιτειούλας σαν πρώτης ελευθερωμένης πόλης για τον Μωρηά.

● Η Ιστορία της, παλιά και τωρινή.

● Ο σκοπός των εκκαθαριστικών που έγιναν με την αίτηση και την υπόδειξη αυτού του Τάγματος Αιγιαλείας. Κι αυτό έγινε για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων τους, που απέτυχε, γιατί είχαν εκτελεστεί κατά βάρβαρο τρόπο σε κάποια χαράδρα του Χελμού εκείνες τις ημέρες. Η ασφάλεια των αιχμαλώτων αυτών, που ανέρχονται γύρω στους εκατό, ανατέθηκε από τον διοικητή του 6^ου Συντάγματος στον λοχαγό X. Στασινόπουλο. Δεν είχε απειληθεί από τα εχθρικά τμήματα για να σπεύσει να απαλλαγεί από την παρουσία τους. Ούτε πήρε όπως μάθαμε από πουθενά διαταγή (υπάρχει γραπτή διαταγή της ΙΙΙ^ης Μεραρχίας με ημερομηνία 04.12.1943 που διατάσσει την εκτέλεση των Γερμανών αιχμαλώτων με υπογραφή Αχιλλέας-Αλέξανδρος-Μίχου) να εκτελέσει αιχμαλώτους ο παραπάνω λοχαγός (Χρήστος Στασινόπουλος), είχε χάσει την ψυχραιμία του.

● Ακόμη μερικοί κακοί Έλληνες έτρεξαν να οδηγήσουν τους Γερμανούς στον τόπο εκτέλεσης των αιχμαλώτων (δυο διασωθέντες Γερμανοί από την εκτέλεση του Μαγείρου ενώθηκαν με την εκκαθαριστική ομάδα ΚΟΡΚΕΤ το πρωί και το μεσημέρι στις 08.12.1943 στο Βράχο Βρωσθαίνης Μαζαίικων και ενημέρωσαν τους Γερμανούς για την εκτέλεση των συναδέλφων τους), ενώ αν δεν ανεφαίνετο ίχνος από αυτούς, θα γύριζαν στις βάσεις τους (οι Γερμανοί) δίχως να κάμουν αντίποινα.

● Επίσης ολέθριο ρόλο έπαιξαν και οι χιλιάδες οδηγοί των Γερμανικών Τμημάτων στην εκστρατεία τους αυτή.

● Αυτό και άλλα οδήγησαν στην καταστροφή. Και η ευπιστία στην Γερμανική ευψυχία δεν ωφέλησε. Γιατί ενώ πολλοί είχαν πάει στα χωριά, ξαναγύρισαν στην πόλη ύστερα από δυο-τρεις ημέρες γιατί πίστεψαν στα λόγια των Ελλήνων που ήξεραν την γερμανική σκέψη στις ομιλίες τους.

● Κατέβηκα με τους μικρούς φίλους, πέρασα από τα έρημα αυτά δρομάκια με τα χαλάσματα. Είδα τις μαυροφορεμένες μανάδες που συμμαζεύανε ό,τι απέμεινε από το ρημαγμένο σπιτικό, για να στεγάσουν την ορφάνια των παιδιών τους.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...

ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ: Η ιστορική έρευνα ζήτησε να αναλυθεί η Επιχείρηση Καλάβρυτα από τον διαπρεπή ιστοριοδίφη κ. Βασίλη Λάζαρη, στέλεχος της Νομαρχιακής Επιτροπής του Κ.Κ.Ε. Νομού Αχαΐας