Ο Πρώτος ελληνικός πύραυλος εκτοξεύθηκε στην Κλειτορία Καλαβρύτων (1958)

Γράφει ο Δημήτρης Σταθακόπουλος 1958. Ο 1ος ελληνικός πύραυλος εκτοξεύθηκε από τους μαθητές Γυμνασίου Κλειτορίας και τον καθηγ...

Γράφει ο Δημήτρης Σταθακόπουλος

1958. Ο 1ος ελληνικός πύραυλος εκτοξεύθηκε από τους μαθητές Γυμνασίου Κλειτορίας και τον καθηγητή τους Φυσικής. Δυστυχώς δεν γνωρίζω τα ονόματα, πλην του εκ δεξιών κάτω καθήμενου Λευκάσιου Γιάννη Τσερνοτόπουλου (αδελφού της μητέρας του γράφοντος ) . 

Ο πύραυλος εκτοξεύθηκε και ανέβηκε κάμποσα μέτρα. Έγινε αναστάτωση, τους μάζεψε όλους η Χωροφυλακή και αναφέρθηκε στο γεγονός η εφημερίδα ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ. Στο δικαστήριο που έγινε στα Καλάβρυτα, αθωώθηκαν και δεν αποτάχθηκε ο καθηγητής διότι οι δικαστές έκριναν πως, αν και επικίνδυνη δραστηριότητα, ήταν ελεγχόμενη από τον καθηγητή και εντός της πειραματικής εμπειρίας του μαθήματος, σε μια εποχή που υπήρχε φρενίτιδα με το θέμα των πυραύλων, των δορυφόρων και του διαστήματος.

Όποιος δει την φωτογραφία και θυμηθεί πρόσωπα και λεπτομέρειες του γεγονότος άς τα συμπληρώσει.

Δημήτρης Σταθακόπουλος

Δρ. κοινωνιολογίας της ιστορίας, Παντείου πανεπιστημίου Διπλωματούχου Βυζαντινής μουσικής - μουσικολόγου Μέλους του international society for ethnomusicology Bloomington Indiana Univ. Δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω Μέλους του Δ.Σ του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά Μέλους της Ελληνικής αντιπροσωπείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Δικηγόρων CCBE

Πληροφορίες από Αθανάσιο Χρονόπουλο:

Ο καθηγητής ήταν ο Παναγιώτης Σπύρου, Φυσικός από Θήβα.Εγώ ( Θαν. Χρονόπουλος ) πήγαινα στην Τετάρτη τάξη, νυν Δευτέρα Γυμνασίου. Ο Μαθητής με το καπέλο ήταν ο Ανδρέας Χαχάμπης και ο άλλος με το πηλήκιο ο Γιάννης Τσερνοτόπουλος. Η εφημερίδα, ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, έγραψε πρωτοσέλιδα: " Η πρώτη απόπειρα εκτοξεύσεως ελληνικών πυραύλων, παρά τού καθηγητού τής φυσικής Π.Σπύρου στον ΧΕΛΜΟ των Καλαβρύτων . Τον πύραυλο τον είχε φτιάξει ο Λατάνης, πού διατηρούσε σιδεράδικο στην Κλειτορία Καλαβρύτων, υπό Την καθοδήγηση τού Καθηγητού μας Π.ΣπύρουΟι δαπάνες για το εγχείρημά βάρυναν τον αείμνηστο καθηγητή..."

" ..Δεν θυμάμαι τούς άλλους,ήσαν λίγο μεγαλύτεροι. Εκείνο πάντως ,που κατά την γνώμη μου έχει αξία, είναι ότι ο καθηγητής, με τον ελάχιστο μισθό που έπαιρνε, πλήρωνε ενοίκιο ,ήταν πρωτοδιόριστος, διέθεσε χρήματα, γι' αυτήν την ενέργεια. Αγωνίζετο να μας μάθει φυσική και χημεία, θεωρητικά και πρακτικά όπως με τον πύραυλο,το φυτίλι που τον είχε συνδέσει,την πυρίτιδα, τα σκαπτικά μηχανήματα που άνοιξε τον λακο για να μπει η βάση τού πυραύλου. Στην συνέχεια πλήρωσε δικηγόρο στα Καλάβρυτα πού δικαζόταν και κάλυψε όλα τα έξοδα των μαθητών. Έζησα την αγωνία του γιατί ήταν φίλος με όλους μας. Αργότερα μετετέθη στην Αθήνα και είχα την χαρά να με επισκέπτεται στο Υπουργείο όπου εργαζόμουν. Καμάρωνε για τούς μαθητές του, μου έφερνε πάντα κάποιο γλυκό κι' εγώ τον κερνούσα καφέ. Αιωνία η μνήμη του..."

Αθ. Χρονόπουλος

Επίτιμος Γενικός Δ/ντής

Υπουργείου Ανάπτυξης

Πληροφορίες από Γεώργιο Γκλαβά
Ο πρώτος ελληνικός πύραυλος εκτοξεύτηκε, το 1958 στο Ελατόφυτο (Μάζι) του Χελμού, από μαθητές του Γυμνασίου Κλειτορίας Καλαβρύτων!!!

Το θέμα έφερε στην επικαιρότητα ο διακεκριμένος Δρ. κοινωνιολογίας της ιστορίας και Δικηγόρος, Δημήτρης Σταθακόπουλος, από το Λευκάσιο Καλαβρύτων, με δημοσίευμά του στην ιστοσελίδα ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ NEWS, της 13 Σεπτεμβρίου 2013 .Το ίδιο δημοσίευμα συμπλήρωσε ο συμπατριώτης, από τη Σκοτάνη Καλαβρύτων, Αθανάσιος Χρονόπουλος, Γεν. Διευθυντής Υπουργείου Ανάπτυξης

Σχετικά με το παραπάνω ιστορικό γεγονός, επειδή είδα τη φωτογραφία που δημοσιεύτηκε, χωρίς τα ονόματα όλων των συμμετεχόντων μαθητών και αφού έτυχε να τους γνωρίζω, από τη φοίτησή μου στο ίδιο Γυμνάσιο, θα ήθελα να συμπληρώσω ορισμένες αυθεντικές πληροφορίες, που μου έδωσαν οι μαθητές, Νικόλαος Σ. Κόκορης και Ανδρέας Γ. Χαχάμπης καθώς και ο κατασκευαστής του πυραύλου Παναγιώτης Αθ. Μποτσώνης, για τη σωστή και πληρέστερη ενημέρωση των συμπατριωτών και κάθε ενδιαφερόμενου.

Ο αείμνηστος καθηγητής της Φυσικής Παναγιώτης Σπύρου, από τα Βάγια Θηβών, που υπηρετούσε την περίοδο εκείνη, ως πρωτοδιόριστος, στο Γυμνάσιο Κλειτορίας, ( ο γράφων υπήρξε μαθητής του, στην Α' τάξη), στην προσπάθειά του να συμμετάσχει σε εκπαιδευτικό διαγωνισμό, στα πλαίσια εφαρμογής Αμερικανικού πειραματικού προγράμματος, με στόχο την μετεκπαίδευσή του στις ΗΠΑ, είχε την πρωτοβουλία υλοποίησης του όλου πρωτοποριακού, για την εποχή εκείνη, εγχειρήματος!!

φωτό 2

Αφού προμηθεύτηκε, τις προβλεπόμενες από τη μελέτη του, χημικές ύλες, μετά από αρκετά πειράματα που προηγήθηκαν, με τη συνεργασία ομάδας μαθητών του, ( της Ε' ή εβδόμης τότε τάξης Γυμνασίου) στα μαθήματα Φυσικής και Χημείας, ανέθεσε στον Κλειτόριο φανοποιό Παναγιώτη Μποτσώνη την κατασκευή του σώματος του πυραύλου. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν, σύμφωνα με τις οδηγίες του καθηγητή, ήταν χοντρός χάλυβας για τον εσωτερικό σωλήνα, όπου τοποθετήθηκαν τα χημικά εύφλεκτα υλικά, και λαμαρίνα για το εξωτερικό περίβλημα. Όλες οι δαπάνες που ήσαν υπέρογκες βάρυναν τον καθηγητή. Το ύψος του πυραύλου , μαζί με τη βάση του, έφτανε περίπου στα 0,70 μ.

Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής, κατά μήνα Μάρτιο του 1958, ο θαρραλέος και τολμηρός καθηγητής Π. Σπύρου, συνοδευόμενος από την εκπαιδευτική του ομάδα, ανέβηκαν με ζώα στο Ελατόφυτο, για την ολοκλήρωση του εγχειρήματος.

Το σημείο που επέλεξαν, για την εγκατάσταση του πυραύλου, ήταν επίπεδο, έβλεπε προς τα χωριά Πλανηντέρου - Καστριά και περιβαλλόταν από έλατα και βράχους, πίσω από τους οποίους κατέφυγαν οι μαθητές με το καθηγητή τους, πριν την εκτόξευση, για λόγους προληπτικούς.

Η ανάφλεξη έγινε, από αρκετή απόσταση, με ειδικό βραδύκαυστο φυτίλι, που είχαν προμηθευτεί από τον Δημήτριο Καρκούλια, εργολάβο Δ.Ε. . Με το άγγιγμα της καύσης στα πολύ εύφλεκτα υλικά, ο πύραυλος εκτοξεύτηκε, αυτόματα, σε μεγάλο ύψος και έγινε ορατός, από τον ισχυρό κρότο και τη φλόγα που τον συνόδευαν!!! Το πρωτάκουστο και πρωτοποριακό αυτό γεγονός, έγινε ευρύτερα γνωστό και με δημοσιεύματα, προκαλώντας ευμενή σχόλια, για τον αλησμόνητο καθηγητή μας Π. Σπύρου.

Στην 1η φωτογραφία που μου έδωσε ο Π. Μποτσώνης, εικονίζεται ο ίδιος, δίπλα σε άλλο μεγαλύτερο πύραυλο που εκτόξευσε αργότερα ο Π. Σπύρου, στη Θήβα ( ιδιαίτερη πατρίδα του).

Στη 2η φωτογραφία εικονίζονται οι μαθητές με τον καθηγητή τους, από αριστερά άνω: 1) Ανδρίκου Αναστάσιος, 2) Ο καθηγητής Σπύρου Παναγιώτης, 3) Χαχάμπης Ανδρέας, 4) Κόκορης Νικόλαος, 5)Λάμπρου Γεώργιος και από αριστερά κάτω: 6) Μπερτσουκλής Σπύρος, 7)Σπηλιωτόπουλος Γεώργιος (Γκαβάνης), με τον πύραυλο ‘’παρά πόδας’’ και Τσερνετόπουλος Ιωάννης. Από τη 2η φωτογραφία λείπει ο μαθητής Κάππος Θεόδωρος (3ος από αριστερά στην 3η φωτογραφία, από την οποία λείπει ο Ανδρ. Χαχάμπης), φωτογράφοι αντίστοιχα. 

Στη συνέχεια και με βάση την εμπειρία που αποχτήθηκε από την εκτόξευση του πρώτου πυραύλου, η πειραματική ομάδα προχώρησε στην κατασκευή και δεύτερου μεγαλύτερου πυραύλου, με περισσότερο ενισχυμένα υλικά! Μεσολάβησαν όμως οι καλοκαιρινές διακοπές των σχολείων, οπότε ο καθηγητής Π. Σπύρου, αναχώρησε για τη Θήβα, προτρέποντας την ερευνητική ομάδα των μαθητών να προχωρήσει, μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής, στην εκτόξευση του νέου πυραύλου και να τον ενημερώσει με έκθεσή της για τα αποτελέσματα. Περί το τέλος Ιουλίου του ιδίου έτους (1958), ημέρα Κυριακή, οι μαθητές μετέφεραν τον δεύτερο πύραυλο, στο έναντι της Κλειτορίας εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, προφανώς για να είναι περισσότερο ορατό το κατόρθωμά τους στην κωμόπολη! Δυστυχώς όμως παρόλο που η δεύτερη εκτόξευση ήταν επιτυχέστερη από την πρώτη, οι ανήσυχοι μαθητές αντί να προσγειωθούν στη σελήνη - 11 χρόνια πριν την προσγείωση των τριών αστροναυτών του διαστημοπλοίου ΑΠΟΛΛΩΝ 11 - που ίσως αυτό ήταν το όνειρό τους, είχαν άλλες απρόσμενες περιπέτειες!!!

Μετά από επώνυμη καταγγελία που έγινε, στο τοπικό Τμήμα της τότε Χωροφυλακής, παρότι οι Χωροφύλακες γνώριζαν από πριν, όλες τις ενέργειες των μαθητών, προχώρησαν στην "π’ αυτοφώρω" σύλληψή τους και κράτησή τους στο Τμήμα, μέχρι το πρωϊ της Δευτέρας, που οδηγήθηκαν στο δικαστήριο! Συγκεκριμένα συνελήφθησαν και παραπέμφθηκαν στο αυτόφωρο Καλαβρύτων οι μαθητές: Λάμπρου Γεώρ., Σπηλιωτόπουλος Γεώρ. και Χαχάμπης Ανδρ., καθώς και οι Μποτσώνης Παν, κατασκευαστής του πυραύλου και Καρκούλιας Δημ, προμηθευτής του φυτιλιού. Ο αείμνηστος δικηγόρος Δημήτρης Κατσίνης που είχε αναλάβει την υπεράσπιση των κατηγορουμένων, ζήτησε και έλαβε αναβολή της δίκης, για το Σεπτέμβριο 1958. 

Στο δικαστήριο που έγινε τον Σεπτέμβρη στα Καλάβρυτα, παραβρέθηκε πλήθος κόσμου, κύρια από την Κλειτορία, για συμπαράσταση των μαθητών. Η δίκη έγινε σε κλίμα έντονης συγκινησιακής φόρτισης. Μετά την αγόρευση του παλαίμαχου δικηγόρου που υποστήριξε ότι, πρέπει να επικροτηθεί η ενέργεια των μαθητών, γιατί έγινε με βάση τις οδηγίες του καθηγητή τους, εντός των πλαισίων της πειραματικής εμπειρίας τους και χωρίς καμία συνέπεια, ο εισαγγελέας πρότεινε την αθώωση όλων των κατηγορουμένων, όπως και έγινε, με ομόφωνη απόφαση του δικαστηρίου. 

Αφιερώνουμε το δημοσίευμα στη μνήμη του αλησμόνητου καθηγητή μας Παναγιώτη Σπύρου.

Με σεβασμό. 

Γεώργιος. Β. Γκλαβάς
Καστριά Καλαβρύτων

πρώτη δημοσίευση @ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ-NEWS 13 Σεπτεμβρίου 2013
copyright kalavrytanews.com