Οθωμανικές Πηγές για τα Καλάβρυτα και τα Πρώτα Επαναστατικά Γεγονότα

ΠΑΛΑΙΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ Γράφει ο Δημήτρης Σταθακόπουλος Ο ...

ΠΑΛΑΙΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Γράφει ο Δημήτρης Σταθακόπουλος

Ο οθωμανός ιστοριογράφος Ahmet Cevdet Pasha (1822 – 1895 ) στην πολύτιμη ιστορία του Tarih-i Cevdet ve Belagat-i Osmaniyye που το τμήμα της που αφορούσε την ελληνική επανάσταση μεταφράστηκε και αποδόθηκε από τον Νικηφ. Μοσχόπουλο, στο μνημειώδες έργο του : « Πως είδαν οι Τούρκοι ιστοριογράφοι την Ελληνική επανάσταση , εν αντιπαραβολή και προς τους Έλληνας ιστορικούς», Αθήνα 1960 και επανέκδοση εκδ. Εντυπον , Αθήνα 2003 ) καταγράφει και με αυτό τον τρόπο επιβεβαιώνει ( τόμοι 11-12 επ. ) πως τα επαναστατικά γεγονότα του Μαρτίου 1821 στην Πελοπόννησο ( για τους οθωμανούς «ληστρικά κακουργηματικά γεγονότα (sic )» ) ξεκίνησαν από τα Καλάβρυτα, αποτέλεσαν δε την βασική αιτία απαγχονισμού του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’ ( Κυριακή του Πάσχα 10/22 Απριλίου 1821 ή 19ην Ρετζέπ στα οθωμανικά ), σύμφωνα με την διαταγή εκτελέσεώς του και τον γιαφτά ( χαρτόνι ) που του κρεμάστηκε στο στήθος ( βλ. σελ. 103 & 183 αντιστοίχως από το βιβλίο του Νικ. Μοσχόπουλου ). Φυσικά η επιβεβαίωση αυτή, ουδόλως στερεί των πρωταγωνιστικό ρόλο και την αγωνιστικότητα των πληθυσμών , καθώς και άλλων περιοχών της Πελοποννήσου και του ελληνισμού .

*Το πρωτότυπο κείμενο της ιστορίας Tarih-i Cevdet ve Belagat-i Osmaniyye, θα το βρείτε στην οθωμανική γλώσσα / γραφή « ελεύθερο αναγνώσεως» στον ιστότοπο http://www.archive.org/search.php?query=ahmet%20cevdt του πανεπιστημίου του Τορόντο ( Καναδά).

*Νικηφ. Μοσχόπουλος ( A.Cevdet Pasha ). Σελ. 103, Ο Π.Π.Γερμανός και οι Καλαβρυτινοί δεν πάνε στην Τρίπολη. Η επανάσταση αρχίζει στα Καλάβρυτα. Σύλληψη του βοεβόδα Καλαβρύτων Αρναούτογλου.

Επίσης, το πρωί της Κυριακής 10/22 Απριλίου 1821, εξεδόθη η παρακάτω δ/γή εκτελέσεως, η οποία και εφαρμόστηκε το απόγευμα της ιδίας ημέρας με το κρέμασμα του υπερήλικα Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ στην κεντρική πύλη εισόδου στο Πατριαρχείο στο Φανάρι. Η δ/γή κατά τα ήθη της εποχής γράφτηκε σε ένα χαρτόνι ( γιαφτά ) και «φορέθηκε» στον λαιμό του Πατριάρχη, αναγράφοντας αυτολεξεί τα εξής, σύμφωνα με τα οθωμανικά αρχεία, τον Ahmet Cevdet Pasha και τον ερευνητή των οθωμανικών αρχείων Νικηφ. Μοσχόπουλο:

«Επειδή χρέος των ανωτέρων και των αρχηγών, οιουδήποτε έθνους, είναι το επαγρυπνείν νυχθημερόν επί των εις την επιτήρησιν αυτών εμπεπιστευμένων προσώπων, το πληροφορείσθαι περί πασών των πράξεων αυτών και αναφέρειν εις την κυβέρνησιν πάντα τα μεταξύ αυτών ανακαλυπτόμενα εγκλήματα και οι Πατριάρχαι, όντες επίσης, ως εκ της θέσεως αυτών, ανώτεροι και αρχηγοί των υπηκόων, οίτινες ζώσιν εν ασφαλεία υπό την σκιάν της αυτοκρατορικής εξουσίας, οφείλουσιν, ίνα προ πάντων ώσιν άμωμοι, έντιμοι, χρηστοί και ειλικρινείς κεκτημένοι δε τας ιδιότητας ταύτας, αφ' ου εννοήσωσι τας αγαθάς και κακάς κλίσεις λαού τίνος, οφείλουσιν, ίνα προλαμβάνωσιν εγκαίρως τας κακάς δι' απειλών τε και συμβουλών, εν ανάγκη δια τιμωριών κατά τα παραγγέλματα της θρησκείας αυτών, και πληρούσιν ούτω μέρος της ευγνωμοσύνης ην οφείλουσι τη υψηλή Πύλη δια τας ευεγερσίας και τας ελευθερίας, ην απολαύουσιν υπό την αγοθοεργόν αυτής σκιάν.

Αλλ' ο αλητήριος Ρωμηός Πατριάρχης, όστις όμως έδωκε προηγουμένως τοσαύτα αφοσιώσεως δείγματα, δεν ηδυνήθη να μη συμμεθέξη νυν εις τας στάσεις και την επανάστασιν του έθνους αυτού, επιχειρισθείσαν υπό διαφόρων διεφθαρμένων ανθρώπων, επιλαθομένων εαυτών και παρασυρομένων υπό διαβολικών και χιμαιρικών ιδεών χρέος δε αυτού ην, όπως διδάξη τους αμαθείς, ότι προέκειτο ενταύθα περί επιχειρήσεως ματαίας, ουδέποτε δυναμένης ίνα πραγματοποιηθή, επειδή τα κακά σχέδια ουδέποτε θριαμβεύουσι κατά της μωαμεθανικης ισχύος και θρησκείας, λαβουσών την ύπαρξιν αυτών παρά του θεού από χιλίων και πλέον ετών, και διατηρηθησομένων μέχρι της τελευταίας κρίσεως, ως βεβαιεί ημάς ο ουρανός δια αποκαλύψεων και θαυμάτων. Εν τούτοις ένεκα της διαφθοράς της καρδίας αυτού ου μόνον δεν εγνωστοποίησεν, ουδ' ετιμώρησε τους απλούς ανθρώπους, οίτινες επλανήθησαν, αλλά, κατά πάσαν πιθανότητα, αυτός ο ίδιος μετέσχε κρυφίως ως αρχηγός της επαναστάσεως, ώστε αναποφεύκτως σχεδόν άπαν το ρωμαίικον έθνος, εν υπάρχουσι πολλοί αθώοι και δυστυχείς υπήκοοι, ουδέ την ελαχίστην ταύτης γνώσιν έχοντες, θέλει καταστραφή ίσως εκ θεμελίων και καταστή το αντικείμενον της οργής του Θεού.

Όταν η αστυνομία επληροφορήθη περί της επαναστάσεως, και αφ' ου αυτή εγνώσθη υπό του κοινού, η υψηλή Πύλη, υπό μόνης της συμπαθείας προς τους δυστυχείς αυτής υπηκόους ορμουμένη, εζήτησεν ίνα επαναγάγη αυτούς δια της γλυκύτητος εις την οδόν της σωτηρίας, και διεύθυνεν επί τούτω προς τον Πατριάρχην προσταγήν, διαλαμβάνουσαν διαταγάς και συμβουλάς αναλόγους προς τον σκοπόν τούτον, μετά διαταγής προς τον Πατριάρχην, όπως αναθεματίση πάντα τα μέρη του τόπου, ένθα ο τρόπος ούτος κατέστη αναγκαίος κατά των συμμετασχόντων της επαναστάσεως υπηκόων.

Άλλ' αντί να δαμάση αυτούς, και πρώτος αυτός να επανέλθη εις το χρέος αυτού, αυτός ο άπιστος υπήρξεν υπέρ πάντα άλλον ο άξων πασών των αταξιών, των μέχρι του δεδιαταραξασών την κοινήν ησυχίαν, επείσθημεν, ότι και αυτός εγεννήθη εις Μωριά , και ότι εγνώριζε πάσας τας βιαίας κακουργηματικάς εγκληματικάς πράξεις, ας τινές υπήκοοι πεπλανημένοι έπραξαν εκεί εις την επαρχίαν των Καλαβρύτων. Ούτω λοιπόν αυτός ο ίδιος υπήρξεν αίτιος της εξοντώσεως και της απωλείας, ην βεβαίως θέλουσιν υποστεί τη βοήθεια του Θεού. Επειδή δε επείσθημεν απανταχόθεν περί της προδοσίας αυτού ου μόνον κατά της υψηλής Πύλης, αλλά και κατά του ιδίου αυτού έθνους, αναγκαίον κατέστη, όπως αφαιρεθή το σώμα του από της γης και δια τούτο απηγχονίσθη, ίνα χρησιμεύση εις παράδειγμα δια τους λοιπούς.» 

Εξεδόθη την 19 του μηνός Ρετζέπ έτος 1230 (10/22 Απριλίου 1821).

Σελ. 183 ( Νικηφ. Μοσχόπουλος ) : Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’, απαγχονίζεται ως προδότης, αρχηγός της επανάστασης και λόγω ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ !!!!

Εν τω μεταξύ, άλλος ένας σύγχρονος ( αυτή την φορά ) Τούρκος ιστορικός καθηγητής, ο Δρ Ali Fuat ORENC με το βιβλίο του: « Unuttuğumuz Mora Türkleri Balkanlarda İlk Dram ve Eyaletten Bağımsızlığa Yunanistan / Οι ξεχασμένοι Τούρκοι του Μοριά. Το πρώτο βαλκανικό δράμα και η κατάσταση ανεξαρτησίας της Ελλάδας» ( ISBN: 978 – 9944-118-37-8 ), το οποίο έχει ήδη δύο εκδόσεις, κάνει 10 αναφορές στα Καλάβρυτα και στον ηγετικό ρόλο της περιοχής στην επανάσταση του ’21, στηριζόμενος στα οθωμανικά αρχεία και την επίσημη ιστοριογραφία του Ahmet Cevdet Pasa , του Esad Efendi κ.ά 

Πλέον συγκεκριμένα στη σελ. 22, κάνει αναφορά στα Καλάβρυτα και τα Ορλωφικά. 

Στη σελ. 29: αναφέρεται στην κατάσταση των μουσουλμάνων της περιοχής Καλαβρύτων και τις φρουρές τους. 

Στις σελ. 33 -35 και σελ. 38: Η επανάσταση άρχισε στα Καλάβρυτα στις 21 Μαρτίου 1821 ( παλαιό ημερολόγιο ). Σφαγιάστηκαν 200 Τούρκοι ( βιβλιογ.: Esad Tarih σελ..144-159, Cevdet Tarih IX, σελ.50-55 ). 

Στη σελ. 39: … Μετά την σφαγή των Καλαβρύτων, ακολούθησε η ακόμα μεγαλύτερη της Τριπολιτσάς . 

Σελ. 53: …. Οι ειδήσεις της σφαγής ( επανάστασης ) των Καλαβρύτων έφτασαν στην Πόλη και άρχισαν οι εκτελέσεις ( Πατριάρχη κ.λ.π ). 

Σελ. 54: Ο Πατριάρχης γνώριζε τι θα γινόταν στην ιδιαίτερη πατρίδα του, Μοριά, και ειδικά στα Καλάβρυτα, γι αυτό εκτελέστηκε … 

Σελ. 112: Στις 21 Μαρτίου 1821 σφαγιάστηκαν περίπου 200 Τούρκοι, κάηκαν 100 σπίτια και 2 τεμένη στα Καλάβρυτα. 

Σελ. 138: Ο Ιμπραήμ ζήτησε από τα Καλαβρυτοχώρια να προσκυνήσουν ( af ), αλλά αυτά αρνήθηκαν. Αναφορά σε μάχες και στο Μ. Σπήλαιο . 

Το ότι τα Καλάβρυτα και τα Καλαβρυτοχώρια πρωτοστάτησαν στον αγώνα της ανεξαρτησίας («πρώτοι μεταξύ ίσων»), επ’ ουδενί μειώνει τον ρόλο, την σπουδαιότητα και την σημασία των υπολοίπων αγωνιστών ( στεριανών και θαλασσινών), καθώς και της απελευθερώσεως των πόλεων, χωριών και νησιών τους, μιας και το κίνημα/ αγώνας ήταν μαζικός και όχι αγώνας δρόμου για το ποιος θα βγει πρώτος !!! 

Θερμή παράκληση λοιπόν στους ερευνητές των ιστορικών πηγών, πριν αβασάνιστα υιοθετήσουν νέες όψιμες «ανατρεπτικές» απόψεις, να έχουν πρόσβαση στα οθωμανικά αρχεία και Τούρκικες πηγές/ ιστοριογραφία και σε συνδυασμό με μια καλόπιστη ματιά στα ελληνικά αρχεία και πηγές να επαναπαρουσιάζουν μεν τα γεγονότα, με σύγχρονη ματιά, αλλά χωρίς εμπάθεια και τοπικισμό …!!! 

Αγαπητοί, τα παραπάνω γεγονότα, με την συμβολική συγκέντρωσή τους το 1838 (διάταγμα Όθωνα) σε μία ημερομηνία (25η Μαρτίου/Ευαγγελισμού, συμβολισμός, θέλημα θεού να σκλαβωθούμε, θέλημα θεού να ελευθερωθούμε), ουδέποτε αμφισβητήθηκαν έντονα ή ανατρεπτικά από τους ζώντες Αγωνιστές του 1821, τουναντίον τελικά τα συμφώνησαν και είπαν: «Οι Καλαβρυτινοί πρώτοι, μεταξύ ίσων, εκεί στην Άγια Λαύρα». Αν η Αγ. Λαύρα ήταν «μύθος» δε θα το συνομολογούσαν ο Κολοκοτρώνης και ο Πλαπούτας,, ενώ αν ήταν απλά μια εμμονή της εκκλησίας για να έχει μερίδιο στη δόξα τότε γιατί να μην ήταν συμβολικά οποιοδήποτε άλλο μοναστήρι ή εκκλησία της Πελοποννήσου; Όχι όμως, ήταν ειδική αναφορά. Εκεί στην Άγια Λαύρα, πιστοποιώντας τα γεγονότα της 17ης Μαρτίου 1821 και τις πηγές ( Ελληνικές και Οθωμανικές ). Το λένε τα τραγούδια, οι αδιαμφισβήτητοι καταγραφείς των γεγονότων όπως έλεγε και ο Κολοκοτρώνης, το λένε οι προφορικές παραδόσεις εκατοντάδων δήθεν «μυθοπλαστών/sic» προπαππούδων μας. 

25.03.1932:
Η φλόγα της αγ. Λαύρας εγκαθίσταται μονίμως για να καίει άσβεστα στο μνημείο του αγνώστου στρατιώτη

Το κράτος σε ένδειξη σεβασμού στα παραπάνω , το 1932 έφερε «φλόγα» από την καντήλα της αγ. Λαύρας την οποία κρατά άσβεστη μέχρι σήμερα στο Μνημείο του αγνώστου στρατιώτη. Αυτό λέει πολλά για εμάς !!! Ίσως δεν λέει για κάποιους άλλους, αυτό όμως είναι δικό τους πρόβλημα και όχι δικό μας. Όσοι δεν πείθονται, για λεπτομέρειες παραπέμπω στις πηγές και μετά ( εάν θέλουν ) «αναστοχαζόμαστε» από κοινού την ιστορία. Μέχρι τότε εγώ δεν πείθομαι από τον αόριστο και ανεπίδεκτο επιστημονικής εκτιμήσεως λόγο τους. Άλλο κάτι δεν έχω να προσθέσω στο παρόν .-

Δημήτρης Σταθακόπουλος

Δρ. κοινωνιολογίας της ιστορίας, Παντείου πανεπιστημίου Διπλωματούχου Βυζαντινής μουσικής - μουσικολόγου Μέλους του international society for ethnomusicology Bloomington Indiana Univ. Δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω Μέλους του Δ.Σ του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά Μέλους της Ελληνικής αντιπροσωπείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Δικηγόρων CCBE